Simcha, de knaap uit Worms

den reliquieën aan: melk van Moeder Maria, bloemen die Zij bij de Verkondiging in de hand had gedragen; tanden, beenderen van Heiligen wier namen hij kennelijk lukraak bedacht; het mes waarmee de Romeinsche krijgsknechten den rok van Christus verdeelden. De arme boeren en enkele vrouwen gaven hun kostbare Hallers of ruilwaren: vruchten, brood, lappen stof, en de blik van den pater ontmoette dien van Simcha, die langsging, onopzettelijk, bijna verholen van voorzichtige onzijdigheid. Kon dan de pater door Simcha’s schedel heen zijn gedekte gedachten lezen? Simcha wist hoe vele kerkleiders tegen dezen door duizenden monniken gedreven handel predikten, maar zij konden het verlangen van het volk naar die tastbare vormen van het Wonder niet wegnemen, want het Wonder had toch iets van den troostgevenden droom in de nooddruft, en bracht tegelijkertijd den stut van veiligheid onder de menschen; velen wilden pronken met het persoonlijk bezit van zulke kleine heiligdommen. Zij die ze verkochten, dekten de gewettigdheid van hun daad met de overweging dat het er niet toe deed of de voorwerpen waren wat zij genoemd werden; de kooper zag ze zoo, en daarmee hadden zij hun waarde. Duidelijk zag Simcha den ontstelden blik van betraptheid bij den pater, en al te duidelijk hoorde hij wat daarop volgde: dat het voor ieder plicht was, iets van deze heilige dingen in zijn huis te bezitten, als een beveiliging tegen vagevuur, zonde, pest en tegen de verontreiniging door de Joden die nog temidden van de Christenen durfden leven, terwijl zij den Zaligmaker gedood hadden en Zijn Goddelijke Heerlijkheid bleven loochenen. Niet alleen bescherming zouden deze voorwerpen schenken tegen de verontreiniging door de Joden, maar ook moed om hen te weerstaan en hun duivelsche wezens te lijf te gaan. Wezenlijker dan over zijn heiligen sprak hij over de Joden. Hij sprak zoo in de schaduw van zijn meesters, de kloosterlingen, die kunstenaars waren van de Daad, bouw-, teeken- en schrijfkunst, en die hun zuivere tegengesteldheid aan den Joodschen geest in hun begrensdheid eerlijk beleden. Hij, als zwakker, troebeler brein, sprak zijn oppervlak -kigen haat daartegen uit. Men wist dat de jonge beschaving 44