Simcha, de knaap uit Worms

nachtruimte met haar ondoordringbaar zwart alle gewisheid van zijn bestaan beteekende. Dit was pas werkelijk het beeld van zijn leven, in zulk een wereld hing hij met de zijnen te zweven en hadden zij den voortgang van hun ademhaling te verdedigen tegen alle anderen die ze als hun uitsluitend domein beschouwden: levensdronken ridders en monniken, zelfverzekerde, slimme of onbetrouwbaar mooi-pratende Bisschoppen, van vlijt blinde handwerkers en boeren als schuwe dieren, allen in den wil van enkele rusteloos machtbrouwende vorsten. Pas op dit oogenblik voelde hij dit zoo, en pas sinds een zestal maanden was hij naar dit oogenblik op weg. Een lustige, frissche knaap was hij, zoon van den welvarenden Wormser koopman Mar Isaac Haco-hen. Met ieder bevriend, door velen bemind, in niets opvallend voor zijn kring, waar geestelijke bedrijvigheid, puntigheid en nadenkendheid in weerwil van den stillen hartstocht voor het koopmansspel niets vreemds beteeke-nen. Een leven zoo goed als het voor den Jood van zijn dagen in het Rijnland bereikbaar was: begrensd aan mogelijkheden naar buiten, aan levensgemak arm, warm en geladen naar binnen. Toen kwam de eerste ommekeer: Va-der’s verlies van twee schepen, in Venetië met voornamelijk Italiaanschen wijn geladen, op weg naar Worms, een slag die hen tot hulpbehoevenden maakte. Het eerste wat zijn vader hem meedeelde, was dat de overeengekomen som voor zijn huwelijk met Rabbi Jitzgak’s dochter in Keulen, nu verloren was gegaan en dat het recht op zijn bruid daardoor in hun gevoelens verminderd moest heeten. Rondom dat ongeluk was een gespannen zwijgen volgehouden in het huis, en pas enkele maanden later begonnen, onderdrukt, mompelingen op te komen over omkooping van de bootdrijvers door de eerste Christenkooplieden in Worms. Simcha, ontsteld door de onbetrouwbaarheid van dien ma-terieelen grond waarop hij zich zoo blindzeker had gevoeld, vocht in stilte om de waarde van die angstig uitgesproken beschuldiging, die aan de ramp voor hem een doodelijke diepte gaf. De onzekerheid zette ze in een vage wijdheid die veel angstwekkender was, omdat zij nu ook alle gevaren

35