Simcha, de knaap uit Worms

voor elkaar overwonnen of zij gingen weer van elkaar. ,,Gazak....”

De paarden droegen hen uiteen, en Simcha dook een landweg in, nog juist op tijd. Wat had hij geantwoord? Naar Worms ging hij? Moest hij dan naar Worms? Hij geloofde dat hij juist geantwoord had; hij ging naar Worms. Zoo reed hij verder, in een verdoovende spanning, waar alles van vorm en geluid een beslissende gestalte krijgt; waar een schaduw, een ritselend blad, een stem kan inluiden tot een verrukkende of verdoemende Boodschap. Verder, van Keulen weg, naar Worms, op Malka’s geduldige flanken. Al was het zonder het gezelschap van Hanna’s merrie, en langs een langen en bewogen omweg. Pas toen hij den Rijnweg een half uur rijdens achter zich had, kwamen Vuurgezicht en waarschuwende ruiter zich in zijn versche herinnering vereeni-gen. Dus toch? Dus toch misschien een reddingsteeken voor hem? Moest hij daar blijven wachten tot hij den Joodschen reiziger kon ontmoeten, die hem zou beletten op den vijand in te rijden? „Ga een anderen weg, Reb, zij zullen u verscheuren”? Terug in zijn verbeelding hing de gloed, lichtend rood, en de dringende stem daartegen: „vol vijanden is de weg. Gazak....” Hij liep vol warme blijdschap, vertrouwen en hoop. Hij dankte.

In Keulen vernam men dan twee uur later van dien hemel-gloed. Op Reb Mosché na, die in zijn kamertje in het Hospitaal alleen het middag- en avondgebed was gaan zeggen, had heel de manlijke meerderjarige gemeente zich in de Synagoge hereenigd voor den dienst, want zelfs Reb Tobias den verbannene, liet men zonder eenige belemmering weer toe. Waren zij nu ook allengs stil geworden van angst, braken de weinige woorden over het gevaar nu ook stootend los uit hun kelen als moeilijke geboorten, korte uitwisselingen van vrienden tot elkaar, benauwd, kreunend, „misschien zal God nog helpen”, zij zagen in het gebed nu nog de eenige wapening, een levende bescherming, een tent van door-glansd vertrouwen die zooal niet den dood afwenden, dan toch kracht van minder aantastbare eenheid brengen kon.

304