Simcha, de knaap uit Worms

„Waar is hij! Waar is hij?” riepen nu honderd vervoerde stemmen om den Held.

„Hij is weg!” riep zij jammerend.

„Hij is weg!” riep Frommet haar na.

Rabbi Jitzgak, al was hij bleek, herwon iets van zijn kracht. Het was kracht van Rabbi Jitzgak, en hij kon ze vinden door aan te sluiten op zijn engste gezag, het gezag over zijn vrouw en dochter die zich openlijk tegen hem keerden. Hij stiet, oneigen nog, zijn woorden als door een trompetter naar achter:

„Jehoediem van Keulen, wat wilt Gij? — Er is niets gebeurd! De Bisschop zal ons beschermen. En ook de orde in onze Kehillo zullen wij weten te bewaren! Weest nu allen rustig, en gaat met ons Mincha en Ma-arief zeggen.” Met een meer dadelijken blik op Frommet en Esther, terwijl hij voelde dat geweldige wetten al braken, want het gezagsge-bied van zijn woning stortte ineen, riep hij: „Laat de vrouwen heengaan, en ons alleen laten met God!”

Esther zat nu eindelijk, behalve bleek van haar zeldzame opwinding, met betraande oogen naast Frommet, die met wijden verbijsterden blik dat alles in éénen niet kon omvatten: het verlies van Hanna, Esther’s verdriet om Simcha’s heengaan, en die bijna volkomen uiteenspatting van den gezags-troon van de Parnassiem, ook van haar man, in deze alge-meene ondermijning en ontzenuwing. Zij zat daar als zooveel moeders, wier laatste druppel bloed van hoop en verwachting scheen te zijn weggevloeid bij den aanblik van den killen afgrond, die niet meer te ontkomen scheen. Alle bedekkende bloemetjes waren nu al van dien afgrond weggeslagen, en zij geloofden wel dat zij erin zouden verzinken als waren zij ongedierte, met al wat zij haar leven lang met alle kracht hadden verzorgd. Men is dankbaar voor wat het leven gebracht heeft, goed en slecht: muren zijn omgevallen waarvan men wist dat de steenen los zaten; met liefde heeft men zich vertrouwd gemaakt die niet de volheid was van den gewaagden meisjesdroom. Maar alles is waard behouden te worden als God dit van haar wil afwenden. Frommet zag schichtig om naar haar dochter, op wier schouders de

297