Simcha, de knaap uit Worms

van den komenden stede-mensch — de rustigste uitspreker. De een bewuster en wijsgeeriger, de ander onwetender en door het machtsbeeld van de rijken geprikkelder, waren zij allen van de wilde groote zetten van het groot-koopman-schap afkeerig. Zij ontweken de scherpte, de spanning en de drift, die de aanzienlijke sommen geld aanbrachten en de huizen en de groote stukken grondgebied, waarmee vaak de hachelijke zeggingschap over velen was ontstaan. Zoo, halverwege ziende, beeldden zij zich in, dat het koopmanschap overbodig was ook al begon het hen al menigmaal van hun waren te verlossen, en zij begrepen het verzet van de Ridders niet tegen hun eigen ambacht. Terwijl Reb Salzmann, aan de beterhand, in zijn pijnlijke gelatenheid zwijgend op zijn bank zat en Rifke al verhit van radeloosheid de kamer was ontvlucht, dreven over dit punt Reb Abram en Reb Mat-thias hun volkomen gelijke inzichten tegen elkaar in alsof zij onvereenigbare meeningen hadden. ,,De Thora verwerpt het goud en de groote rijkdom.” — „Wij verdienen ook geld.” — „De Thora kent geen kooplieden.” — „De Talmud wel.” „Ge hoort toch wat de vijand van Israël wil?” — „Spreek niet in één adem over de Talmud en de zwijnen, Reb.” — „Hij wil dat Bené Jisroyel niet langer kooplieden zullen zijn.” — „Hij wil dat de Christenen het zullen zijn, vindt ge het dan goed?” — „Dat zeg ik niet, luister ook naar hetgeen een ander zegt.” Anderen riepen er doorheen: „Zwijg Rebs! Het gaat hierom, dat zij tevreden zijn met geld ophoopen en handjes drukken van den Schout en de Bür-meisters!” Reb Salzmann sloeg met zijn arm om een einde van die nuttelooze verwikkelingen die een herhaling waren van het begin van de bijeenkomst. Hij had een lichamelijken afschuw van zulke twisten. Menachem glimlachte, en Sim-cha werd door ongeduld aangevreten. De Hospitaalprediker riep honend dat zij naar de Talmudschool moesten gaan om daar uit te zoeken welk verschil zij hadden; en of er nog niet genoeg Rabbaniem waren in Keulen? Hij wekte er bij de handwerkers, vooral bij Reb Abram, afkeer en minachting mee tegen den Schnorrer. Zij waren allen rood van verhitting. Reb Mosché riep dat men nu moest trachten morgen de

242