Simcha, de knaap uit Worms

het omhoog gerichte maar door verdriet geschokte gezicht van den knaap. Dan begon hij opnieuw, bitterder:

„Eerstens was het Alexander niet, die kwam, maar een Grieksch krijgsman, een eenvoudige! En tweedens zijn de Rabbanniem van hem teruggekeerd als een troep kakelende ganzen die voor het eerst van hun leven een hond hebben gezien! Groote woorden hebben zij gesproken tot den man, over de uitverkorenheid van het volk, de wijsheid van hun wetten, de goedheid van de rijken jegens de armen, en alles wat in hun leven beter was dan van eenig ander volk ter wereld. Ja, dat was hun gewoonte, om den vreemdeling het hoofd te verwarren, die niet wist te antwoorden en dan diep boog voor de groote wijzen van Jisroijl. Maar die Grieksche krijgsman kwam van Alexander! En zoo wilde het Alexander van iederen afgezant die uitging om de vreemde volkeren te onderwerpen, dat die alles van de wetten en zeden van die volkeren eerst zou kennen, voor hij uittrok. En de Grieksche krijgsman die daarvoor was uitgekozen, hij kende de Thora! En hij begon te spreken over de wetten van de Grieken, hun wetenschap, en al wat zij gemaakt hadden: spelen, gedichten, beelden en groote tempels. En toen viel hij de Thora aan en alle wetten van Jisroijl, op zijn wijze, en zoo onverwacht, dat de Rabbanniem niet konden antwoorden omdat zij erop gerekend hadden, een onwetende te zullen ontmoeten. En zoo liepen de groote Rabbanniem verschrikt naar Jeroesjolaajim terug en wat deden zij? Nu, zij werden verstandig, en begonnen de Grieksche kennis te onderzoeken, en hun groote dichters en hun wijzen te lezen. Maar in hun berichten schreven zij....”Mosché kniktescham-per lachend Simcha toe: „dat Alexander zelf van zijn wagen was gekomen en zich diep voor hen ter aarde had gebogen!” Simcha zag den geeselaar opnieuw met stillen schrik aan. Hij kon zoo snel niet begrijpen waarom Mosché de Rabbijnen zoo diep neersmeet. Hij kon nog niet zoo snel bewegen naar die plaats van het verzet, waarheen de vrijgezel hem bedoelde te duwen. Daarom zocht Simcha een vaste stelling, een eigen, en week daartoe uit.

„Maar,” zei hij, „het zijn toch niet alleen de Rabbanniem te-224