Simcha, de knaap uit Worms

zij, in hun onbewuste uitleving van die minachting, het goud tot een troon, een bouwsel, een bedreigend hemelgewelf om en boven zich wilde opstapelen, zooals de wilde minnaar zich te buiten gaat aan het gemeene vleesch van de vrouw, om haar in zich te vernietigen. Hij had zich met het goud verstaan en het verworpen, zonder de behoefte ermee te ver-keeren, maar ook zonder de noodlottige verdienste van de anderen, die er den vertakkenden groei van het menschelijk samenzijn mee achterlieten in hun tijd.

Simcha en Reb Eliah vonden hem door de lange donkere gangen van het kleine gebouw, in een klein halflicht vertrek, met een stroozak, een tafel en een kruk en een laag benauwende lucht die tweemaal zoo dik was als in alle andere vertrekken van Keulen. Een gat in den muur uitgehouwen met een paar tralies beslagen, was zijn ventilatie en licht. Hij vulde het met doeken tegen de kille tocht en liet het weer vrij als de benauwdheid onhoudbaar werd. Hij begreep dadelijk het doel van het bezoek en begon over den toestand rijkelijk te spreken.

„Nu?” vroeg hij, en krabde in zijn korten baard die hij op zijn wijze behaagziek bijknipte, „de Rabbijnen weten het allen goed, niet? Het volk van Jacob is uitverkoren, en dan zijn wij in het Rijnland nog het allerhoogst uitverkoren. Maar waartoe!”

Simcha moest het vooroordeel van zijn Kring in zich bevechten, die deze menschen allen gevaarlijke narren zou noemen. Maar hij had zich maar een oogenblik naar zijn eigen allerjongste verleden om te wenden, of er was een overweging die hem dwong zich de gelijke van deze te weten: hij had niets meer te verliezen, hij stond naakt tegen een muur, met vóór zich den vijand, vernietiger van al het zijne en van het laatste eigen leven de bedreiger. En wist deze zonderling dat alles?

„Misjpacha, familie gehad in Worms?” vroeg hij, en knikte meteen. „Ge zult weten Reb, dat ééne: dat je voor niets meer vrees hoeft te hebben. Die helpt ons niet meer.” Hij zei het alles met een inslag van spot en bij voortdurend knikken.

„In Worms, en hier en overal hetzelfde. Zij hebben hier ge

222