Simcha, de knaap uit Worms

beschermen, dacht Rabbi Gerschom, wij brengen geld in, en misschien, misschien heeft hij in Canossa een oogenblik gezien wat dulden beteekent? Hier, ver van zijn arm die de Joden zekerlijk zou beschermen, danst dit leger van kleine halfblinde roofdieren, schreeuwend en brutaal rond, om zijn lust naar bloed en goud te koelen aan de Joden, die altijd weer een gemakkelijke prooi lijken. Men moet er bij blijven en het tegengaan, men moet afwachten of God het dulden zal, dat dolle honden in menschen zullen bijten, in de ijdele hoop dat menschenbloed hen genezing zal brengen. En men is veroordeeld om in verweer te handelen, alsof dat tot de taak van den mensch behoort. En wie weet of niet God in de zielen van deze zieke honden waarlijk de vonk heeft gelegd waarmee zij bijtend en met schuim bedekte bekken naar het geheim van onze nesjomo, van onze ziel zoeken, om zich daarmee in onzen dood te vereenigen? Want eindelijk: wat willen zij anders van ons? „Waarom haten zij ons?” vraagt de knaap uit Worms, en hij geeft daarmee goed te kennen, behalve dat hem hun haat vreemd is, dat hij zelve niet haten kan! Kan dan de Meester den knecht haten? de volleerde den leerling? De haat is voor hen. De verachting misschien voor ons, maar nog eerder het medelijden. De meester haat niet. Hij kan alleen den huurling verachten, de dwaas die snorkt in het bed van den wijze, en zich opwindt om de zon in haar stralen te spuwen. In het Goloes hebben wij de Aarzeling geleerd; wij weten dat alle Wil omvalt, eenmaal, op de hoogte van zijn vlucht; dat Haat in Liefde stuiptrekt, en Hoogmoed neertuimelt in het schaamrood van bebloeden Drek. Want Doodsangsten zijn vergeefs geweest, daarom hebben wij den Dood overwonnen. Wat wilt Gij, arme zieke schorpioenen? Gij wilt óns; hier zijn wij. Wij hebben den weg afgelegd. Buit zijn wij, wij zijn ook Doel geworden. En niets hebt Gij kunnen leeren; nog jaagt gij op denzelfden weg; wij zijn het Doelpunt.

Bleek van spanning en met lichtende oogen door den heeten greep in den vorm van het woord, kwam de kleine Rabbi Gerschom in de ruime zitzaal van Bisschop Hermann.

107