De een zijn dood ....

Maar Hanne, die zich dichter hij de schrikkelijkheid van dezen afloop voelde, dat haar tot een zwerfster zou maken —-stellig verwachtte ze, dat de hroers die om de ouwe moeder niets gaven, haar de deur zouden wijzen — boog zich weer over den vader, aan wien ze, hoe ver ook altoos van hem verwijderd gebleven, nog altijd haar rustige bed en boterham gedankt had, in weerwil van haar eigen onverdraagzaamheid en haar tegen der anderen rauwheid voortvechtende dier-natuur. Weer riep ze wanhopig naar den stervende, gemarteld door het instinktieve besef, niet harder te kunnen schreeuwen:

„Fader, Fader,” riep ze heesch en hang, „luister nou es.... god, luister nou toch es.... zeg ze "t nou, ze willen mien de deur uitgooien.... Fader!”

Izak bleef roerloos liggen met zijn hoofd naar den blauw-grijzen plankenwand, zonder het vaagste geluid te kunnen hooren. In zijn verlamde lijf leed zijn tot het laatst toe levende geest heel het huiverend besef van zijn sterven uit. Niets van zijn lichaam voelde hij meer; hij was bewust van zijn denken, maar, om dat denken heen, slechts van een donkere romping, die eens, in het vroegere vrije zijn, zijn bewegende werkende ledenbouw was. En in een zegening en een straf tegelijk onderging hij den trots en den rijkdom en de kwelling van zijn niét wijkende bewustzijn, en hij wist, dat hij wegging, langzaam, eindelijk overwonnen door den zwart ontwikkelenden arm van den morrend vervloekten dood. Lang, heel lang, o, dat voelde hij, had hij nog willen leven, het ommezijn voelen van zijn met alle lichaam- en fijn sluwe denkensmacht bijeen verworven bezit; had hij nog dien roe-zigen droom van het bestaan begeerd, die kitteling van het lichaam, dat zich daarin alleen bijna kenbaar maakte, in een ijdele maar onmisbare gelukzaligheid. Langzaam toch, langzaam, toen hij begrijpen ging. dat het niet kon, dat het sterven nu, daar hij toch bijna negentig was, door geen kracht van wil of ootmoed afwendbaar, gebeuren ging, was hij, als weinig in zijn leven, zich angstig gaan vastgrijpen aan het nabestaan. Hij. met zijn grimmige liefdeloosheid had nooit

157