De gouden kroon van Beieren

Daniels dochter getrouwd — was immers de slachting onder de Joden in dit gebied geweest, door de edelman Armleder (Arm und leder had het volk hem genoemd) en toen had de pientere Bisschop de schulden aan de Joden bij de schuldenaars laten innen en het geld in de Belastingkas gestort, van de Bisschop. Dat was een herinnering die niet zonder waarschuwing kon zijn en de Bisschoppelijke onbaatzuchtigheid zette zich liefderijk voort in zijn hoge beschermende medewerking bij het bezorgen van afbetaling en renten in zijn Diocees: hij nam een derde deel van alle geld dat Michaels bedrijf opbracht en eiste daartoe een duidelijk leesbare boekhouding. Met de getergde gelatenheid van zijn lotgenoten had Michael berekend dat bij hebzucht de deuren naar de wreedheid opengaan, wanneer daarachter de geilheid naar het bezit haar volle lust vindt; maar hij was nog altijd rijk en wat hij vreesde was de waanzinnige vijandschap die hem met zijn vrouw en zijn vijf kinderen in bloed zou doen eindigen. Nochtans sprak hij zijn bezoekers zakelijk toe, hij zag hen daarbij weinig in het gezicht. Nee, het was goed dat Fantin op reis was gegaan om zich bij deze afwikkeling persoonlijk te laten gelden. De brief zou hem voldoende zijn om in Strasz-burg bij vriend Aron te worden toegelaten en als dat nodig was, ook in Nordlingen. Voorzichtig bracht Fantin de aandacht naar het Pand. En omdat Charitz aandrong naar de Hertogin te vragen, antwoordde Michael, nog steeds enkel tot Fantin gewend: ’de Hertogin?’ Zonder een glimlachje zelfs zei hij: of die persoonlijk bij de overhandiging van het Pand zou verschijnen, dat was lang niet zeker, het scheen hem geen gewoonte toe.

Of zij dus wel het Pand in ontvangst zouden nemen? Dat dacht Michael zeker. Hij nam Kalman en Charitz nog eens van terzijde op en ontstelde die twee toen met tot Fantin te zeggen: 'gijzult het zeker zien.’ Fantin ving hun vernedering