De gouden kroon van Beieren

Ricia mocht dan de drieste sprong ondernemen in die wereld vol vijandschap naar een doel dat zij nog geen naam kon geven — de weg van Fantin en zijn beide reisgezellen scheen duidelijker, al lag hun eindpunt in een óf ontkende óf blind getrotseerde nevel. Te paard, dat zij van stad tot stad bij een paardenruiler met bijbetaling moesten wisselen, met flinke mondvoorraad en rekbaar gehouden verwachtingen, trokken zij die ruimte in als op een onbekende oceaan, en bleven lang onkundig van de ramp in Vught. De grens van de Lage Landen voorbij, kochten Kalman en Charitz, die in langen tijd niet zover geweest waren, hun smaadtekenen bij een Jood in Gelderen waar zij ook overnachtten: elk een Jodenhoed met een hoge knop, en het gele rad dat op de linkerborst van hun lange mantels gestikt werd. Die bittere plechtigheid riep gesprekken op vol grauwe heftigheid, want wie voor het eerst onder die harde hoed kwam te leven, moest wel geloven dat hij van dat ogenblik af het middelpunt was van alle blikken, en dat was niet louter verbeelding. Daarom hadden de twee uit Nijmegen en Zaltbommel bedrukte gezichten, maar Fantin ontweek die, al moest hij hun wrok-uitvallen, ingegeven door nieuwe vrees, wel aanhoren en instemmend beantwoorden.

‘Waarom moeten wij dat vuil op onze hoofden? Laat hèn ze dragen.”

Tn plaats van hun dierenkoppen dan.’

‘Het verschil zal niet groot zijn.’

‘God mag alle smaadhoeden van alle Joden voor hen vullen met ekel en drek, en het hen laten eten.’

‘Gebeurt. Gebeurt. God zij geloofd en gedankt, het zal komen.’

Het helpt alles niets. Zij moeten met die kleine torens op