De gouden kroon van Beieren

slimheid uitgelokte mededelingen van de oude Sanderlin’ maar ook de trillende beklemdheid van de kleine gemeenschap in het Jodenstraat] e bij het bosbegin, boodschapten Ricia wat gaande was: over heel het enorme gebied van het Duitse Rijk, over heel de aarde, die haar in naam bekend was, was het gerommel begonnen van een verwoestende storm tegen de Joden, tegen haar en al wat het hare moest zijn. Weldra bewoog heel de bewoning van het Jodenstraatje als één groot verwrongen gezicht dat in de dood staart. Er hing een verstikkende spanning als onder een sluitend deksel in hete stoom; de kinderen braken in gejammer uit zonder te weten wat hen deerde, zo laag legden de volwassenen het wolkendek van hun bevinding over hen heen; en er schoten plotseling van angst geladen twistende schreeuwen uit, die weer wegzonken in de dodelijke wanhoop van het zwijgen.

Heeft dan niet elk menselijk wezen een taak? zo dacht Ricia. En de vrouw? En de Joodse vrouw? Ja, het mag dan zijn dat een groot deel van haar tijdgenoten zich inbeeldt, haar het leven te mogen misgunnen, zij leeft toch maar; zij is geboren, God heeft haar immers doen ontstaan. En dat weet zij, daarover denkt zij; neen, en zo is het met allen die zij gekend heeft: zij wisten en dachten erover, in hun stilten, in hun zuchten en in de weinige woorden die daaruit wegwaaiden als bloesemstof van het bedrongen peinzen. Een man hebben en een goede moeder zijn voor haar kinderen, en vol vertrouwen afwachten dat de wereld haar recht op het gekregen leven zal inzien. Een leven vol innigheid met het gekozene rondom. Maar het leven zelf moet men eerst bezitten, daarvoor. En het leven staat bedreigd, dat is duidelijk. Flagellanten, zegt men, Geselbroeders, vermoorden de Joden. Anderen zeggen: vermoorden niet de Joden, mogen het niet, volgens verbod van hun leiders. — ‘O nee? Hoevelen in Francia, en