In de groote leerschool

64 SAM: GOUDSMIT

rade-gril weggestopt onder dien te grooten en te reinen en te deftigen deukhoed, en met het reeds vuil geworden boordje dat zijn hals klemde, en dat hij wel nooit daarna zou dragen. Als een roezig onbegrepen beweeg scheen hem dat alles, en het stukje cake, en het lekkere slokje wijn dat hem toe was gestopt, scheen hem een al te karige belooning voor zooveel gespannenheid; het leek wel een overbodige kostbaarheid, gestoken op de voddig-armoedige kleeding van den droevigen bleek-grijzen dag. De avond met zijn schrale licht en zijn huis zonder warmte was als een treurnis-volle groeve, een ellendig donker gat, waarin hij van den dag af neerviel. Als een troost moest de nieuwe aanzegging klinken van zijn vader, die had verteld, dat hij Maandag naar de fabriek zou gaan, dat hij geld verdienen zou en elke week wat voor zichzelf zou mogen houden om ’t op te sparen en er zich wat voor te koopen. Maar hij had nu weinig verwachting van al die gelukktgheden, en had hij een hekel gehad aan de school, hij vermoedde dat de fabriek een nieuwe school was, misschien wat strenger en vervelender dan de eerste. Hij kreeg een bange voorstelling van een gevangenisachtig gebouw met veel kleine raampjes en raderengewemel en benarde gebondenheid, en hij had een begeerte naar vroolijkheid en vrijheid en uitgelaten plezier, naar dansen bij de orgels en scheeve gezichten trekken en oorlogje spelen en scheppen en knokken en toetakelen en vernielen. Maar hij dacht er niet aan ongehoorzaam te zijn en hij begreep dat er geld moest zijn om misschien wat meerdere keeren warm eten te krijgen en wat vriendelijkheid en blijheid thuis. Hij was alleen bang voor het groote werk dat hem wachtte, voor den arbeid en den dwang van anderen dan zijn vader of moeder. Hij schrok terug voor die inlijving onder zooveel onbekenden, en die knechting