In de groote leerschool

HOE DE KLEINE SJIMMIE NEETER BURGER WERD I 45

hoe Chajem daarover denken kon? Maar Chajem haalde de schouders op; de vrouw had er op aangedrongen; de jongen zou enkel in de Kerk worden opgeroepen, en zijn voor- en na-gebed zeggen voor het aanhooren van de Thora-lezing, hij zou zelf niet zingen; hij, Chajem, had liever niet gewild, maar wou er niet langer om twisten. En Chajem klaagde even, verder indenkend: wat moest ie met den jongen beginnen? hij had zijn school doorloopen, hij was dertien jaar en er moest wat verdiend worden. Levie vroeg of hij geen vak kon leeren, maar Chajem zuchtte na aarzeling zorgelijk: nee, er moest wat geld ingébracht worden, er was immers geen dag eten thuis. ,,Hij gaat naar de fabriek/’ mompelde Chajem, hij wist niks anders, al was het kind te jong. Er was een groote timmer- en lijstenfabriek opgericht aan den Zeeburgerdijk, een nieuwe combinatie van kapitaalkrachtige handelaars, die ook zelf winkels zouden stichten om het gemaakte af te zetten; daar werden jonge krachten gevraagd; hij was er heengegaan en als ie wou, kon-ie hem Maandag sturen. Hij had de keus gehad tusschen dit en jongmaatje-glasblazer, maar had het laatste verworpen, omdat de glasblazers zoo vroeg oud waren.

Levie stond een oogenblik na te denken, fronsend in zwaar-dragende peinzing, en hij liet slechts de besluitwoorden uit zijn stil-diepe indringende gedachten los: de maatschappij was niet tegen te houden; de fabriek was de beste leerschool voor het arbeiders-geslacht dat komende was. En in zijn werkende hoofd rij-den tot blijder en krachtiger gelid zich de denkingen aaneen: de groote fabrieken.... en de groote Tucht van den strijd; de ontzaglijke zwelling van het leger der proletariërs, eiken dag voller en machtiger, van onder-op gedijend, en van bovenaf,