In de groote leerschool

io4 sam: goudsmit

had ze ingeslikt en er kwam ruimte. De muur aan den overkant week. Hij drong ze met zijn wil terug; de buitenmuur met de lantaren brak, hij had ze met zijn knie opzij geschoven en met zijn vuist vernield. Maar hij zag rond en alles was er. Hij was woedend. En hij bleef met hangenden kop staan, en dacht. Hoe moest dat nou? Met de meid.... met die lieve meid daarginder? Zoo laten loopen? Zoo maar afbreken, en uit? En afgedaan? Ze had daar werk en hier laten komen ging maar zoo niet. Ze had gewild, maar je kon toch een beetje goeie verdienste maar zoo niet wegsmijten.... je wist maar niet of je ergens anders nog weer ’s wat kreeg. In Holland was daar vast geen kijk op. En Bets?.... Dan maar zoo afgedaan hè.... dan maar zoo je eige poot afbijte.... Zijn verzet sloeg naar binnen — hij kreunde innerlijk van de pijn. Met brandende genegenheid, met snijdende behoefte dacht hij aan haar. Dat was werk. Als maats zoo bij elkaar te komen. Zoo rustig, zoo open had zij zich bij hem gevoegd, als een eenvoudige natuurlijkheid, als een noodzakelijkheid. Als een sterke, lieve kameraad, liep zij ’s morgens mee op naar de fabriek, ’s avonds mee terug naar huis. Toen hij haar ontmoette, had de barsche tucht van de wereld haar reeds tot een persoonlijkheid gemaakt, die, onder de honderden en duizenden in de fabriek geduwd, gevoeld had, gelijk de mannen met de makkers uit te moeten gaan om zich tegen de slooping van haar lijf en de verdoeming van haar levensvreugde te verdedigen. Samen hadden zij onder de maats voor de organisatie gewerkt, altijd door, altijd denzelfden taaien tegenstand bij de nieuw gekomenen moedig en vol sterke, eenvoudige matig-uitgesproken liefde omgrijpend en omvoerend tot de gewillige overgave aan de reeds levende kameraadschap voor allen, zij bij de vrouwen, hij bij de mannen.