Jankef's oude sleutel

ontboden om te komen spelen met prins Max. Een tuin: geen plaatsje met een stinkend putje en een beetje aangebeden gras dat tusschen de klinkertjes verboden maar troostend opschiet en waarbij hij, vuil, bestoft en vermoeid, hangend staat te staren, omdat die wordingskracht van het groen hem vastzuigt in de bemijmering van dat armste beeld van lente en zomer achter de woning. Bij Oom Salomon ziet hij er een geitje vastgebonden staan, dat met vochtig knipperende oogen in zijn geheven spitse kopje dunnetjes blatend blijft vragen; bij de oomes Herman en Ozer dringen, achter dichter groeisel, de nuchteren kalveren tegen de hekjes op elkander, tusschen de schotjes onder de afdakjes, en beluistert hij met een neerslag van vreugde-besmetting de zachte, blind-mokkende loei-kreunen, van de bonzende bullen in de houten hokken. Van het leed daarvan, en van de zoetheid van dat leed, omdat het mijmer, droom en denk-kracht aan het werk zet; van den smartelijken vrede in die dier-geluiden en de diepe angsten der doods-verbeelding die stilte en weer zachten vreugde-keer en daarbij soliede tevredenheid van ernst-arbeid brengen, van dat alles schijnt dit huis bevrijd; het is er vreemd aan. Het is niet uitgebouwd op het leven der zijnen, dat den nood als werkelijkheids-meester vasthoudt, en niet kan wijken. Het is aan de smadelijke pijn der on-aanzienlijkheid van dien nood vol vrees ontkomen, en het glanst en blikkert in honderd vormen den praal toe van den stoffelijken rijkdom der machtigen, die lokt als het hoogtepunt der verlangens hier. Zoo het huis, met zijn gehaakte tafelloopers, zijn linnenkast en zijn nikkelen krullen- en bogen-pronk: de eerste onnoozele maar overduidelijke knip-oogjes naar de schoolvriendjes van Max en enkele notabele Christen-kennissen. En met zijn maaltijden, waarvan de geest nog in verlichte puddings, sausen en messenleggers, en in Vrijdagavond-soep en ongezuurde paasch-brooden met boter en verboden pekelvleesch belegd, worstelend verdeeld staat. Maar de tuin! Een tuin bij de intree als van de bovenjuffrouw van Eli’s bewaarschool (zalig ruste de verstoven asch van zijn liefde!), die tuin is dan ook achterin van het leed der armoedigheid van zijn plaatsjes vrij. Een ruim stuk grond met schuur en schutting omsloten, heel en al beplant en met paadjes doorlegd. Grasveld met bloemen en bessenstruiken. Flier, appel- en pereboomen en een oude, knoestige moerbij. Van een „bitter-kers” hier vooraan, heeft hij, in de stilte van den ochtend, met Max gesneden voor de ontbijt-boterham, toen hij hier na een feest geslapen neeft, en