Jankef's oude sleutel

A ls kind, tot zijn twaalfde toe, heeft Eli bij niemand direc- ten steun gezocht tegen het leed dat de wereld in of buiten het huis hem aandeed. De getroffenheden wa-j    ren te onverwacht en in haar diepte te eigen; de uit-

JL. JV. zonderlijkheid daarvan was te spoedig vastgesteld, het vertrouwen in de bezige deelneming van de met broodjacht bezette omgeving weldra te gering; hij leefde eenzelvig verdriet en verrukkingen van zijn eerste jeugd, temidden van het volle leven van Jankef’s huis. Dat leven hield zijn bewogenheden in gang, hij wist zich in vleesch en bloed ermee verbonden; gistend bij hem binnengestort, zette het zich bij hem uit en helderde tot het spiegelen van zijn droesem en zijn edelen grond. Sinds zijn twaalfde en zijn komst op de M.U. L.O.-school, als knaap gezet tegenover een wereld waarin hij zijn plaats heet te kunnen winnen, beleerd met het vertrouwen daar, in den hang naar volgroeiing, louter gelijken te ontmoeten — zoekt hij, naast de vijanden die dus de uitzonderlijke vergissingen moeten zyn, ook naar vrienden. Hier niet meer de boersche arbeiders- en pauperskinderen die in eigen ver-nederdheid hem jouwen en honen om de vreemdheid van zijn bloed en zijn persoonlijken aanleg; hier de jeugd en de volwassenen die geen enkel ander doel kennen dan den mensch en zijn aarde en hemel te begrijpen en er mee naar volheid te groeien. Er kunnen misverstanden zijn; daarnaast moet het dubbel verblijdend begrip hem tegemoet komen; van dit oogenblik af brengt elk wezen dat minder wil dan hijzelf, een schrik en een teleurstelling, zonder hem in het verder zoeken op te houden. En daarom kunnen geen Matthias Born, geen Gerrit Jan van Wyhe, geen Henri de Bas, geen Evelien of geen Uil hem grondig ontgoochelen; en daarom gaat hij ’s middags, van Rabbi Meyer naar het huis van Jozef Leefmans, die schoolmeester is in een dorp in den om trek; hij is, ver boven zijn vader’s stand, met juffrouw Rosa van Raalte getrouwd, een van Max’ beide, veel oudere halfzusters, Rosa en Stella, die samen een welgestelden modewinkel bezitten voor de gegoede kringen van het stadje. Broer Jozef ziet hij daar weinig; die is alleen van Zaterdagmiddag tot Maandagochtend thuis, lang niet genoeg om de verlegenheid te overwinnen tusschen de twee jongens uit het arme huis, terwijl Eli de meeste dagen