Theodor Herzl, keur uit zijn geschriften

vanzelfsprekend lijkt, dat het Joodse volk gelijk is aan andere volkeren, ook al verschilt zijn positie in ongunstige zin van ieder ander volk. Dat wil dus zeggen: „een volk kan slechts zichzelf helpen” en „het Joodse vraagstuk kan slechts opgelost worden door de Joden”. En juist omdat Herzl begreep dat het Joodse vraagstuk een internationaal vraagstuk was en dat de oprichting van de Joodse staat een internationale noodzaak was verstond hij ook de diepe en eenvoudige waarheid dat er alleen door de mobilisatie van de eigen wil en het eigen kunnen van het Joodse volk een mogelijkheid was de andere volkeren er toe te bewegen de oprichting van de Joodse staat te steunen.

Op twee dingen bouwde Herzl zijn geloof in de verwezenlijking van het Zionisme: op de Joodse nood en het Zionistisch ideaal. Evenals alle andere grote bevrijders in de annalen der mensheid kende Herzl het geheim van de geschiedenis dat het leed en de ellende der massa’s niet noodzakelijkerwijs behoeven te leiden tot vernedering, slapheid en decadentie, maar dat zij ook een bron kunnen worden van kracht, idealisme en heldendom, indien zij slechts vergezeld gaan van een verlossende en bevrijdende gedachte, die de lijdenden in opstand brengt tegen hun droevig lot en waardoor hun beproevingen de bron worden van een creatieve worsteling.

Toen Herzl zijn brochure over de Joodse staat schreef en het eerste instrument van het politieke Zionisme smeedde: het Zionistische wereldcongres, kende hij niet het Joodse leven in Oost-Europa, dat doordrongen was van positieve Joodse inhoud, opvoeding en traditie. Hij kende zelfs niet de diepe onverbrekelijke band die er bestond tussen het volk en zijn oude vaderland en de scheppende waarden, die verborgen waren in de Joodse massa, waren hem vreemd. Maar wat aan zijn kennis van het Jodendom ontbrak werd aangevuld door zijn geniale intuïtie van de menselijke natuur en hij wist waartoe lijdende Joden in staat waren, indien hun slechts een bevrijdend ideaal gegeven werd.

Toen hij in 1902 verscheen voor de Koninklijke commissie voor immigratie van de Engelse regering, gaf hij een verklaring van het falen der kolonisatie-experimenten van de Baron Hirsch in Argentinië in de volgende woorden: „Om de volgende reden leidden deze tot een dèbacle: indien iemand wil koloniseren moet hij een vaandel en een idee hebben; het is onmogelijk dit alleen met geld te verwezenlijken. En omdat hij geen vaandel en geen idee had, kon hij niet slagen. Het is onmogelijk met geld een algemene be-

8