Theodor Herzl, keur uit zijn geschriften

Amerika staat in het begin van de negentiende eeuw een verdediger op van de idee van de Joodse staat: Mordechai Immanuel Noach, die in Noord-Amerika een Joodse staat onder de naam Ararat wilde oprichten. Mozes Hess, de eerste socialistische Zionist en vriend van Marx, droomde van een Joodse staat in Palestina op basis van de leer van Mozes, dat wil zeggen op socialistische basis. De jonge Lasalle hoopte zich aan het hoofd van het Joodse volk te stellen teneinde Erets-Israel te veroveren. De Hebreeuwse schrijvers Perets Smolenskin en David Gordon, en zovele anderen, predikten hartstochtelijk en onophoudelijk voor een terugkeer naar Zion. Wat diepte van inzicht en kracht van uitdrukking betreft moet men Leo Pinsker als de belangrijkste Zionistische denker beschouwen en de brochure „Auto-emanzipation” is tot op heden de belangrijkste klassieke schepping in de Zionistische literatuur gebleven. Zijn heldere en meedogenloze kijk op het Joodse vraagstuk, zijn diepgaande en scherpe analyse van het leven van ons volk en zijn positie in galoeth, zijn precieze, treffende en gespierde uitdrukkingswijze zijn ongeëvenaard.

Feitelijk hebben ook al deze denkers niets nieuws gebracht. Het verlangen van het Joodse volk naar een hernieuwing van zijn zelfstandigheid in het oude eigen land is nimmer onderbroken sinds het in galoeth ging en drie maal daags bad iedere Jood voor de terugkeer naar Zion.

Maar Herzl was de eerste, en dat was zijn historische grootheid, die een nieuwe geest wist in te blazen, een geest van het omzetten in de werkelijkheid, in het geloof en verlangen van het Joodse volk en hij deed dit met het elementaire directe uitdrukkingsvermogen van de realistische visionair en meer nog met zijn staatkundig-architectonisch talent, dat hij toonde in de bijeenroeping van het congres, in de opbouw van de Zionistische organisatie en haar instituten en in het activeren van het Joodse volk tot een staatkundige, nationale en internationale factor.

Herzl kende het geheim van historische scheppingsarbeid zoals niemand van zijn voorgangers. Hij openbaarde het geheim van staatkundige activiteit en dat geheim ontdekte hij zowel bij zichzelf als bij het Joodse volk. Herzl smeedde het Joodse volk voor het eerst nadat het in de gola was gegaan tot staatkundige kracht en factor, tot een scheppende en strijdende kracht, tot een kracht die zijn historisch lot vormt door eigen wil en inspanning.

Tot Herzl was het Joodse volk slechts object en spel in handen van vreemde staatkundige krachten, ten goede of ten kwade; Herzl

6