Theodor Herzl, keur uit zijn geschriften

David Ben Gurion

Na de publicatie van de brochure „Der Judenstaat”, raadde een van zijn vrienden Herzl aan om de brochure van Pinsker: „Auto-emanzipation” te lezen. Nadat Herzl deze brochure gelezen had, zei hij, dat hij Der Judenstaat nimmer geschreven zou hebben, indien hij van het bestaan van Pinskers brochure geweten had.

De Joodse geschiedenis moet het toeval zegenen, dat Herzl ”Auto-emanzipation” niet gekend heeft en toch Der Judenstaat geschreven heeft, ook al bracht hij daarin naar zijn eigen zeggen niets nieuws. Herzl heeft bij het schrijven van De Joodse Staat immers iets meer geopenbaard dan een nieuwe idee: hij openbaarde zichzelf, de ziener, de leider, de architect en de grote diplomatieke aanvoerder, een zoals er sinds de nederlaag van Bar-Kochba in Israël niet is opgestaan.

De gedachte, die Herzl terug tot zijn volk gebracht heeft, was, zoals hij zelf vaststelde, niet nieuw. In de motivering van de Zionistische gedachte brengt Herzl vrijwel geen enkel nieuw element, noch in zijn kijk op het Joodse vraagstuk, het vraagstuk van een volk zonder mogelijkheden en zonder uitweg in galoeth, noch in zijn kijk op de noodzakelijkheid van de territoriale concentratie. In de „Judenstaat” zag Herzl nog niet in de terugkeer naar het vaderland de enige mogelijkheid van die territoriale concentratie en van de oprichting van de Joodse staat. Bijna ten aanzien van alle Zionistische theoretische grondstellingen werd Herzl door grote figuren voorafgegaan: Rabbi Jehoeda Alkalai, de moderne ergenaam van Don Joseph Nasi en Rabbi Chajiem Abulafia, de twee Zionistische dromers uit het Spaanse tijdvak; Rabbi Tsewi Hirsch Kalischer en Rabbi Chajiem Loerja onder de Duitse rabbijnen en twee Engelse Joden: Sir Moses Montefiore en Benjamin Disraeli. Van deze beiden vestigde de eerste de eerste landbouwnederzetting in Palestina (1856, Pardes Montefiore) en de laatste schreef de eerste Zionistische roman; Tancred (1842). Ook in

5