Theodor Herzl, keur uit zijn geschriften

en misschien zal men zelfs van de beginne af het plan hier en daar met sympathie tegemoetkomen, en daarvan aan de „Society of Jews” ook blijk geven.

Want door de Jodenmigratie, zoals ik ze bedoel, zullen geen economische crises ontstaan; zulke crises, die als nasleep van Jodenvervolgingen overal zouden komen, worden door de uitvoering van dit ontwerp veeleer verhinderd. Een langdurige periode van welvaart zou in de thans antisemietische landen aanvangen. Er zal immers, zoals ik reeds zo vaak zei, een inwendige opschuiving bij de niet-Joodse burgers plaats vinden naar de langzaam en systematisch opengevallen posten der Joden. Wanneer men ons niet slechts met rust laat, doch daarenboven helpt, zal deze beweging overal bevruchtend werken. Het is ook een bekrompen voorstelling, waaruit men zich los moet maken, dat de uittocht van vele Joden een verarming teweeg zou brengen in de verschillende landen. Anders vindt een uittocht plaats uit hoofde van vervolgingen, waarbij immers, zoals in de oorlogsverwarring, goederen verrfietigd worden. Hoe anders is een vreedzame en vrijwillige uittocht van kolonisten, waarbij alles met inachtneming van verkregen rechten, in alle wettelijkheid, vrij en openlijk, op klaarlichten dag, onder de ogen der overheid, onder de controle der publieke opinie kan worden voltrokken. De trek van christen-proletariërs naar andere werelddelen zou door de Joodse beweging tot staan komen.

De staten krijgen bovendien het voordeel, dat hun exporthandel geweldig toeneemt, want de geëmigreerde Joden zijn daarginds nog lang op de Europese producten aangewezen en zullen ze noodzakelijkerwijze daar vandaan betrekken. Door de plaatselijke groepen zou een billijk ruilverkeer in het leven kunnen worden geroepen, in de gewone behoeften zou nog lang worden voorzien door de vroegere plaatsen.

Een der grootste voordelen zou wel de verlichting zijn. De sociale ontevredenheid zou een tijd lang tot zwijgen kunnen worden gebracht, die misschien 20 jaar, misschien ook langer zou duren, in ieder geval echter gedurende de gehele tijd der Joodse migratie.

De ontwikkeling der sociale kwestie hangt slechts af van de ontwikkeling der technische middelen. De stoom heeft de mensen om de machines in de fabrieken bijeengebracht, waar zij opeengepakt werden en door elkaar ongelukkig gemaakt. De productie is enorm, stelselloos en willekeurig en veroorzaakt telkens felle crises, waarbij met de ondernemers ook de arbeiders te gronde

28