Theodor Herzl, keur uit zijn geschriften

Nu zal ik het Jodenvraagstuk in zijn beknopste vorm weergeven: Moeten wij „eruit” en waarheen?

Of kunnen wij nog blijven en hoe lang?

Laat ons eerst de kwestie oplossen van het blijven. Mogen wij op betere tijden hopen, geduldig berusten, in vertrouwen op God afwachten dat vorsten en volkeren der aarde hun stemming te onzen gunste wijzigen? Ik beweer, dat wij geen kentering in deze stroming kunnen verwachten. Waarom? De vorsten — zelfs wanneer wij ze even na aan ’t hart lagen als de andere burgers — kunnen ons niet beschermen. Zij zouden zich de Jodenhaat op de hals halen, omdat zij de Joden te veel welwillendheid betoonden. En onder dit „te veel” is te verstaan: minder dan waarop ieder gewoon burger, of iedere volksstam recht heeft. De volkeren, in wier midden Joden wonen, zijn allen verbloemd of onverbloemd antisemieten.

Het gewone volk heeft geen historische zin en kan die ook niet hebben. Het weet niet, dat de zonden der middeleeuwen thans aan de volkeren van Europa worden gewroken. Wij zijn geworden wat de ghetti van ons gemaakt hebben. Wij hebben ongetwijfeld meer kundigheid veroverd in de geldhandel, omdat men ons deze in de middeleeuwen toegeworpen heeft. Thans herhaalt zich dezelfde gang van zaken. Men dwingt ons weder de geldhandel op, — die tegenwoordig de Beurs heet — terwijl men ons alle andere bestaansmogelijkheden afsnijdt. Gaan wij echter naar de Beurs, dan is dat weer een nieuw bewijs voor onze minderwaardigheid. Daarbij produceren wij onophoudelijk middelmatige intellecten, voor wie geen arbeidsveld is en die daardoor een even groot maatschappelijk gevaar vormen als de aangroeiende kapitalen. De ontwikkelden en zij die niets bezitten onder de Joden, komen thans allen bij het socialisme terecht. De sociale veldslag zou dus in ieder geval op onze rug worden geleverd, daar wij in de kapitalistische zowel als in de socialistische gelederen op de gevaarlijkste posten staan.

De kunstmiddelen, die men tot dusver ter bestrijding van de noodtoestand der Joden heeft aangewend, waren of te klein — zoals de verschillende kolonisaties — öf verkeerd gedacht, zoals de pogingen om van de Joden in hun tegenwoordige woonplaatsen boeren te maken.

22