Pakkettenrapport Rode Kruis

30

blokkade aan gevangenen in concentratiekampen, niet de onbekendheid met de wijze van hulpverlening van andere regeringen maar — naar de commissie moet aannemen — een zeker verschil in mentaliteit tussen de Nederlandse verantwoordelijke instanties enerzijds en die van de regeringen der overige bezette landen anderzijds is de hoof door zaak van het feit, dat van Nederlandse zijde voor de politieke gevangenen en gedeporteerde Joden practisch niets bereikt is.

Het heeft de commissie telkens weer pijnlijk getroffen hoezeer formele bezwaren elke actie ten gunste van onze gevangenen hebben tegengewerkt.

Met droefheid heeft zij moeten vaststellen, dat, terwijl b.v. aan Noorse zijde alles sprankelde van initiatief en durf, zowel bij het Noorse Rode Kruis en de Noorse illegaliteit in Noorwegen als bij de Noorse Regering in Londen en de Noorse uitgewekenen in het buitenland men aan Nederlandse zijde bij haast alle officiële instanties, zowel in den Haag als in Londen en elders op een muur van formalisme en bureaucratie stuitte, waarachter men zo verstard en traag werkte, dat lange tijd zelfs geen poging tot hulpverlening ondernomen werd, hetgeen tevens ieder particulier initiatief deed mislukken. Terwijl andere regeringen reeds jaren met succes werkten ten bate van hun gevangen landgenoten in de concentratiekampen, deed men van officiële Nederlandse zijde vrijwel niets.

De commissie kan hieruit niet anders concluderen dan dat deze mentaliteit er de hoofdoorzaak van is, dat duizenden Nederlanders het leven hebben verloren, welke, naar menselijke berekening, bij tijdige hulpverlening zouden zijn gered.

HOOFDSTUK 4.

Moeilijkheden in het onderzoek.

Gedurende het onderzoek is de commissie sterk onder de indruk gekomen van het feit, dat niet alleen grote aantallen politieke gevangenen door uithongering om het leven zijn gekomen, maar dat bovendien een aanzienlijk getal nog had kunnen worden gered, indien de nodige maatregelen zouden zijn genomen voor een vlotte evacuatie der politieke gevangenen en gedeporteerde Joden kort voor en ogenblikkelijk na de be vrij ding. Het is daarom, dat de commissie zich veroorloofd heeft, haar oorspronkelijke opdracht , te verruimen door een zo goed mogelijk onderzoek in te stellen naar de evacuatie en repatriëring der politieke gevangenen van de onderscheidene bezette landen.

Het was de commissie reeds bekend, dat in Maart 1945 de Noren en Denen met speciale autobussen, onder bescherming van Zweedse Rode Kruis-officieren, naar Zweden waren geëvacueerd. In diezelfde tijd werd in de kampen^bij geruchte bekend, dat over mogelijke evacuatie van Nederlandse en andere gevangenen onderhandeld werd.

Hier moet de commissie mededeling doen van een moeilijk punt in haar onderzoek. Zij ontmoette in de persoon van de heer Dentz iemand, die verklaarde, dat de kans van evacuatie van Nederlandse gevangenen