Het jodendom in de laatste twee eeuwen

hoge mate afhankelijk van het religieuze centrum, dat in Jeruzalem zetelde.

Psalm i$j

Doch niet alleen de praktische levensgedragingen waren het die onzichtbare draden sponnen tussen het volk en zijn land, maar nog veel meer de ideeën, religieuze en nationale, ongrijpbare gedachten, die diepe sporen achterlieten in de ziel van het Joodse volk en nooit het land deden vergeten. Het bekende vers van Psalm 137 (Aan Babels stromen) „Indien ik U vergete, o, Jeruzalem, zo vergete mij mijn rechterhand”, is niet een poëtische ontboezeming, maar een realiteit die altijd leven bleef. Wat waren dan deze ideeën? Voornamelijk Gods eigen liefde voor het land, die Mozes spreken doet in Deuteronomium: „Bestendig zijn de ogen van Uw God er op gericht van het begin des jaars tot het einde”. Deze liefde, die de wijzen van Israël er toe bewegen, uitspraken te doen als: Hij, die alleen maar in het land van Israël woont, hij bezit God. Of een abundantie geformuleerd als: Ieder, die vier ellen in het land rondgaat, hij kan er van verzekerd zijn, dat hij de toekomstige wereld deelachtig wordt. Van sommige Talmoedgeleerden wordt zelfs verteld, dat zij de stenen van het land kusten, een voorbeeld, dat heden ten dage nog door vrome Joden wordt gevolgd, als zij voor de eerste maal de bodem van het land met hun voeten beroeren.

34