Het jodendom in de laatste twee eeuwen

der in Nederland, was de ontwikkeling een andere. De emancipatie had de slagboom in velerlei opzicht neergehaald en een der gevolgen daarvan was, dat de Joden in deze streken niet meer de behoefte gevoelden hun kwesties aan de Joodse rechter voor te leggen. Zij wendden zich vol vertrouwen tot de burgerlijke rechter, een vertrouwen dat, behoudens de uitzonderingsgevallen, niet beschaamd werd. Wel werd dus hier te lande bij onderlinge geschillen tussen Joden de Rabbijn weinig ingeschakeld, toch telt het archief van b.v. het Amsterdamse Rabbinaat, een groot aantal dossiers van gevoerde en beslechte processen. De vonnissen dragen door de acte van compromis, die daarbij wordt ondertekend, het karakter van scheidsrechterlijke uitspraken en worden daarom ook door de burgerlijke rechtspraak erkend. Tot goed begrip van zaken zij nog opgemerkt, dat de Joodse rechtsnormen niet in alle opzichten van de algemene afwijken. Integendeel, er zijn veel punten van overeenkomst. Begrijpelijkerwijs. Alle beschavingen hebben wat gelijk. De gehele mensheid heeft iets gemeenschappelijks. Maar bovendien wordt bij iedere rabbinale arbitrage met de bestaande verhoudingen en rechtsregels terdege rekening gehouden.

Huwelijksrecht

Dit wat het vermogensrecht betreft. Maar veel en veel belangrijker is het onder het familierecht ressorterende

²5