Het jodendom in de laatste twee eeuwen

de emancipatie aan de orde van de dag. En met de opkomst van het nationaal-socialisme heeft de superieure Duitse geest grondig een einde gemaakt aan de dwaze gedachte, dat het minderwaardige Joodse ras op één lijn gesteld zou kunnen worden met edele Germanen.

Gedeeltelijke aanvaarding

Overal elders is een dergelijk hevig en principieel verzet tegen de gelijkstelling uitgebleven al nam de openbare mening er zonder enig enthousiasme kennis van. De nieuwe toestand bracht nl. een verschuiving in de tot dusver bestaande verhoudingen met zich mee, waaraan men wel degelijk moest wennen. Zo werd het al spoedig duidelijk dat men Joden niet langer links kon laten liggen. De plaats die zij in het openbare leven langzamerhand hadden verworven maakte dit onmogelijk. Slechts één terrein bleef er over waar men de nieuwbakken staatsburgers op een gepaste en gewenste afstand kon houden. Dit was het niet-Joodse gezinsleven. In het kantoor, op de beurs, bij één of andere vergadering kon men best goede maatjes met Joden zijn, maar in de huiselijke kring was men niet van hen gediend. Dat zou tot een intimiteit leiden, waarop men allerminst was gesteld. Zo heeft men van niet-Joodse zijde het onderlinge verkeer tussen beide groepen tot een zakelijke omgang weten te beperken en aldus op maatschappelijk gebied een slagboom opgericht, waardoor op onop-

10