Het jodendom in de laatste twee eeuwen

De emancipatie betekende in alle opzichten een keerpunt in de geschiedenis der Joden. Zij heeft, zoals de Aufklarung dit had voorspeld, hun steeds ruimere mogelijkheden geboden hun kapitaal, energie en ondernemingsgeest te gebruiken voor de ontwikkeling van handel, verkeer en industrie, die mede daardoor in de 19de eeuw zulk een hoge vlucht konden nemen.

Een tweede, nog ingrijpender verandering ten goede heeft de gelijkstelling gebracht in het Joodse geestesleven. Want door het openstellen van alle onderwijsinrichtingen van de lagere school af tot en met de uni-versiteit werd de Westerse ideeënwereld voor de Joden ontsloten. Aan hun geestelijk isolement kwam daardoor een einde. Het Joodse denken, niet langer uitsluitend op Joods weten gericht, verruimde zich tot een algemene veelomvattende kennis en met geestdrift en vaak met succes zetten de Joden zich aan de studie van alle takken der Westerse wetenschap.

Reactie

Slechts op maatschappelijk gebied stuitte de emancipatie op weerstanden en wel omdat hier de houding van de niet-Joodse omgeving een hartig woordje meesprak. En daarom is de vraag gewettigd: Hoe heeft men van niet-Joodse zijde op de gelijkstelling gereageerd?

In de landen van het Duitse taalgebied bepaald afwijzend. Daar was openlijke en verkapte sabotage van

9