Uit de geschriften van opperrabbijn Tobias Tal

in modo (sterk in de zaak, zacht in de wijze). En juist door dat zonnige, dat hem bij de mensen bemind maakte, had hij grote invloed en kon hij menig ding bereiken, dat daarzonder niet tot stand was gekomen.

Dat hij in de beginselen allesbehalve zwak was, is o.a. ook door zijn polemieken bewezen. Ik kan vier schriftelijke aanwijzen: die tegen de aanval op het onderwijsprogramma van Dr. Dünner, de Oort-episode, de kwestie van de „leek-voorzitter” en het antwoord aan B. Blok.

De eerste was de verdediging van Dr. Dünners onderwijsprogramma voor de foodse scholen tegen de aanval van eerbiedwaardige mannen: Opperrabbijn J. Lchmans en R. Akiba Lehren; die, de strekking van het programma niet begrijpend, van hun innige en oprechte religieusiteit uit meenden, er in open brieven tegen te moeten strijden. Mijn Vader schreef „Ons Godsdienstonderwijs”, in 1876. Mijn Vader weerlegt duidelijk de redeneringen van „de twee eerbiedwaardige Talmud-geleerden”, de „twee waardige mannen in Israël”, en blijft daarbij vol hoogachting en eerbied voor die beiden, die hij bestrijdt.

De tweede was de beroemd geworden polemiek tegen Prof. H. Oort, hoogleraar in de Israelictische oudheden te Leiden. Deze had, van Christelijk-theologisch-hooghartige onkunde in zake het Jodendom uit, een spottend, minachtend artikel over de Talmoed geschreven, gepubliceerd in het prospectus van het helletristische weekblad „Eigen Haard” (Januari 1880); iedere regel ervan toonde de volslagen onkunde van den hoogleraar omtrent zijn onderwerp. Mijn Vader, hevig verontwaardigd, schreef drie artikelen in Koests Israe-lietische Nieuwsbode; ze kwamen ook als brochure uit. Mijn Vader pakte Oort stevig aan, heel stevig; hoogachting en eerbied waren hier niet verdiend en waren ook afwezig; hij toonde Oorts fouten aan; en vroeg hem, of hij wist, dat alle parabelen, zedelessen, etc., die in het Nieuwe Testament voorkomen, zonder uitzondering uit de Joodse leerscholen stammen en in de Talmoed staan. Oort antwoordde in de Gids van 1880, zeer uit de hoogte; meende mijn Vader te kunnen beantwoorden, deels door nieuwe fouten te begaan, deels door onbeantwoord te laten, wat ook met nieuwe fouten niet te

6