Uit de geschriften van opperrabbijn Tobias Tal

het niet. Ik ken uw vader. Hij neemt geen geschenk. Misschien zou ik heden, op dezen dag der vreugde wegens de intrekking van het besluit der keizerin, wel voor Jonas Rothenburg eenige duizenden gul-dens bijeen brengen, als ik zijn toestand openbaar maak, maar hij neemt ze niet.... hij neemt ze niet. Wat te doen?”....

En hij overlegde, overlegde met den veertienjarigen knaap, die door dit paar uur lijdens als tot een man geworden was. Allerlei plannen, leening, geheime schenking — alles zou, afgezien van an-dere moeilijkheden, afstuiten op het trotsche eergevoel van Jonas Rothenburg____

Reeds een paar maal had R. Oeri’s vrouw hem ten eten geroepen, en, daar zij van nieuwsgierigheid niet ganschelijk misdeeld was, ook reeds met scherpe oogen telkens even naar binnen geblikt. ״Ruben”, zei R. Oeri eindelijk, ״ik moet er over nadenken, kom van avond nog eens hier. Daar is uw Gemore”. Rabbi Oeri nam mij op. Terwijl hij nog even over het vreeselijk geval voortpeinsde, sloeg hij onwillekeurig mijn titelblad, daarna mijn schutblad op, en half — zonder er bij te denken — las hij de in het Hebreeuwsch sierlijk ge-schreven en door den opperrabbijn R. Abraham Worms eigenhandig onderteekende verklaring, alsook daaronder eene, door R. Mozes Rothenburg geschreven en onderteekende, nóg uitvoeriger medede-ling. Beiden behelsden, dat deze de allereerste te Amsterdam uitge-komen Berachot-Gemara was, van de onder leiding van R. Abra-ham Worms verschenen uitgave Benveniste; dat dit exemplaar, als het eerst ingenaaide, ook het eerst in het licht verscheen en ten huize van den drukker Emanuel Benveniste getoond werd aan R. Saul Morteira, aan R. Jitschak Aboab, en aan R. Menasse ben Israël; dat dit drietal geleerden te zamen met den opperrabbijn R. Abraham Worms dit eerste exemplaar in handen hadden gehad, het bezich-tigd, ja daarin eenige plaatsen bestudeerd hadden; dat eindelijk dit boek door R. Abraham Worms aan Mozes Rothenburg op 18 Eloel 5404 ten geschenke was gegeven.

Onder het lezen begon R. Oeri opmerkzaam te worden. ״Ruben, wacht even! Ik heb een denkbeeld, een flauwe hoop, ik kan nog niets zekers zeggen, maar wellicht is er redding. Kom heden avond bij mij, laat deze גמרא hier.... Of neen, neen, dat is verkeerd.

76