Uit de geschriften van opperrabbijn Tobias Tal

Kannen wij ons met reden als beschaafde mannen een weinig hoo-ger gevoelen — aan den anderen kant moeten wij voor die on-gelukkigen achting en broederliefde hebben. In hen leeft een echt Jodendom, dat alles, alles over heeft voor zijn Tora en zijn geloof, dat ook aanzien en rijkdom en uiterlijke grootheid er voor heeft opgeofferd, en” — voegde hij er langzaam bij — ״ook de hartstoch-

ten heeft onderworpen aan de Emoena____Maar genoeg! gesteld

eens, ge staat hooger, welnu” — en Rabbi Saul Morteira nam mij ter hand en sloeg het laatste blad der Gemara in mij op — ״staat daar niet ״ כל המנבל עצמו על דברי תורהwie zich vernedert ten behoeve der Tora, zal verheven worden”? Welzeker, Rabbi Jitschak, het zal wel veel jaren duren eer”

Maar verder kwam hij niet. Er werd zachtkens aan de deur ge-klopt. Emanuel Benveniste wenkte R. Saul, legde even den vinger op den mond en opende met stillen glimlach de deur. Hij wist, wie geklopt had. Het was R. Abraham Worms.

״Kann ich Senhor Benveniste vielleicht sprechen?”

Een oogenblik stonden allen verlegen. Maar het eerst trad Rabbi Menasse, beide handen toereikend, op Rabbi Abraham Worms toe.

—    ,jSchalom, Rabbi Abraham, Schalom wechazak baroech! Moge U, be-ezrath baschem, nog het geluk geschonken worden,” zoo vervolgde hij in vrij zuiver Duitsch, ״vele Sefarim te helpen uit-geven lichwod haschem wetorato.”

—    ״Omein weomein”, zeide R. Abraham, ״mijn dank voor uw wensch. Mijn arbeid is nederig, Uw arbeid staat hoog. Moge Gods zegen op beide rusten!”

En de beide mannen, de rabbijn der Sefardim en de toekomstige opperrabbijn der Asjkenazim, drukten elkander met warmte de hand. Het was de Tora en Talmoed, die hen verbond ...

Ook Rabbi Saul trad nader en wenschte in hartelijke woorden ge-luk met de nieuwe uitgave.

En Rabbi Jitschak, toch edel en beschaafd als hij was, bleef niet achter, al was zijn gelukwensch wat koel.

״Hebben mijne heeren leeraren” — zoo vroeg Rabbi Abraham met bescheiden glimlach in het Hebreeuwsch, het naar de wijze der Sefardim uitsprekend — ״hebben mijne heeren leeraren reeds

64