Uit de geschriften van opperrabbijn Tobias Tal

Mozes naar de goddelijke ingeving werd opgeschreven. Doch ove-rigens zijn alle boeken geheel door der menschen handen en geest ontstaan.

Wellicht komt de gedachte in U op, dat het erg nederig van mij is, dat ik dit zoo gulweg erken. Maar vergeet niet: aan die bekentenis is een groot voordeel verbonden. Ik werp daardoor verre van ons af elke verantwoording voor de misbaksels, voor de verkeerden, die ooit in onze boekenmaatschappij het licht der zonne zagen. Want goede en kwade, domme en verstandige menschen schreven boe-ken... En zoo de man is, zoo zijn boek.

Onder ons gezegd, menschen, menschen, ge maakt te veel boeken. Vroeger maakte men ze in den regel alleen, als ze noodig of nuttig waren. Er was een tijd, waarin boeken zeldzaam waren. Wat men weten moest, werd niet geschreven op papier, neen! in de hersenen gehecht; men leerde het mondeling, tot men het wist, tot men het bezat, in het hoofd. Ja, juist ik en mijne broeders bevatten hoofd-zakelijk dat, wat eigenlijk mondeling overgeleverde grondbeginselen en beslissingen zijn. Laat me U dit even duidelijk maken.

Zooëven sprak ik van den koning der boeken, de Thora, waarin Mozes het woord Gods ter neder schreef. Maar geen koning kan alleen regeeren; er moeten uitvoerders zijn van zijne geopenbaarde gedachte. Een grondwet wijst de hoofdwegen, de principiën aan. Maar zij behoeft een organieke wet, die de grondwet verklaart, ze tot toepassing geschikt maakt, die het werkelijke leven daaraan toetst en daarnaar regelt. Naast de schriftelijke wet, תורה שבכתב , ontving Mozes van de goddelijke inspiratie de mondelinge verklaring tot fei-telijke toepassing, תורה שב7[ל פה. En Mozes leerde en onderrichtte zijn volk, de schriftelijke Thora te kunnen lezen en haar te verstaan door de mondelinge traditie. Na hem was Josua Israëls leeraar, na Josua die voornamen, die ״de oudsten” heeten, daarna de rechters. Na Samuel waren het de scholen der profeten, waarin de beoefening dier mondelinge verklaring der Thora vastgehouden werd. In die scholen der profeten, bij die mannen Gods en hunne leerlingen, bleven in de tijden van goddeloosheid en ontzettenden achteruitgang, in tijdperken van uiterlijke en innerlijke demoralisatie, zoowel de grondwet als de heilige overgeleverde beginselen der organieke wet

39