Uit de geschriften van opperrabbijn Tobias Tal

het ware mensch-opvoedende soort, blijven waar en eerbiedwaardig, zooals wij het vóór zoveel honderd jaren waren, zooals wij over zooveel honderd jaren nog waar en eerbiedwaardig zullen zijn ...

Zoo lig ik dan, ik, oude Brochous-gemore, hier voor U.

Voorzeker, persoonlijk tel ik nu twee-honderd-zes-en-veertig jaren. Maar hoe oud denkt ge wel, dat mijne familie, het geheele K'IÜJ -of Talmoed-geslacht zou zijn? Waarde hoorders! dat klimt op tot voor veertien honderd a vijftien honderd jaar.

Ja, er is nog een oudere stamme, waaruit mijne Talmoed-familie in zeker opzicht ontsproten is, een ouder boeken-geslacht, Misjna geheeten, dat den grond legde voor het ontstaan van ons huis des Talmoeds. Dat Misjna-geslacht is wel meer dan zeventien eeuwen oud.

Die eeuwen, die ik daar noem, zijn geen zelfgemaakte, adellijke kwartieren. Ik heb ze niet uit misplaatste ijdelheid bedacht. Ze zijn echt, vol van gewicht. Laat mij even voor U een vluchtigen blik er op werpen. Immers, heb ik met alle formaliteit mij zelf U voorgesteld, dan behoor ik toch iets van mijne afkomst en geslacht U mee te deelen.    ,

II.

Zeer geachte hoorders! Van overtollige plichtplegingen ben ik geen vriend. Met complimenten-maken houden goede boeken zich niet op. Die ’t wel doen, zijn de echte en rechte niet. Wij zeggen den men-schen precies, wat we van hen denken. Bevalt het U niet, dan moogt ge opspringen, „kwaad” worden, met een boos gelaat hardhandig ons dichtslaan, of ons een eind ver op de tafel werpen — ziet U, daar voelen we niets van. Als er waarde in ons is, blijven we toch, wie we zijn. En wat waar is, is toch waar!

Met ijdele complimenten treed ik dus nieti voor U. Maar de waarheid moet gehuldigd worden. Wanneer er ook enkele menschen zijn, die hun geheel bestaan aan de boeken te danken hebben, wij, boeken, ik beken het openhartig, hebben allen, allen ons bestaan aan de menschen te danken. Ja, behalve één boek, de koning der boeken, de H. Schrift, de Thora, die van God komt; ofschoon ook die door

38