Uit de geschriften van opperrabbijn Tobias Tal

boekenzamenleving. Ja, bij ons zijn er zelfs velen van die altijd frissche levens-sterke ouden. Want de menschen, ook de beste en de grootste, moeten allen eenmaal heengaan van de aarde. Maar, o hoorders! boeken zijn er, die nooit en nimmer sterven, die eeuwig leven, die vaak eenige honderden, ja soms eenige duizenden van jaren oud, altijd even edel van geest en waar van inhoud blijven. Dat zijn die oude onwrikbare grijskoppen onder ons, die, al gaan er ook wereldorkanen over hun hoofd, even vast rechtop blijven staan, als bij het zachtste zoetste zuidewindje. Dat zijn die klassieke wereldboeken, dat zijn die eeuwige geschriften, die door alle geslachten de leeraren der menschheid blijven. En wie onder U wat wil leeren, dat goed en louter is, komt nog altijd naar hun woord aandachtig luisteren.

Die ouden — ja, laat mij maar zeggen: wij ouden, want ik wil den roem, tot hen te behooren, niet verloochenen — wij ouden sterven nooit!

Ziet! naast ons verrijzen vaak jonge en nog weer jongere, ja jongste boeken... Hoeveel wel, vraagt ge? ... Goede hemel! bij massa’s worden ze elk jaar geboren. Die blanke piepjonge ventjes, met hunne magere, spiegelgladde, helder gewasschen velletjes, met hun dun, wit, zwak machinaal papier, — ze hebben zoveel te vertellen, zooveel nieuwigheid te verkondigen, zooveel wonderlijke ideetjes mede te brengen; zij willen soms ons ouden, ons ijzer-sterken, ons klassieken, omver werpen en voor dood verklaren... Och, wij laten hen rustigjes in het licht verschijnen, wij laten U, menschen, — omdat gij toch altijd met wat nieuws wilt worden beziggehouden, omdat gij in Uw zwakheid en onverstand steeds tets anders zoekt, gelijk kinderen, die telkens naar ander speelgoed, naar blinkend speelgoed grijpen — wij laten U over die jonge boekjes lachen of weenen, twisten en discoureeren. Daarna verdwijnen ze weer, leven ten langste nog een paar tientallen jaren op boekenstallen en overlijden dan — in een kruidenierswinkel... *) Hm! dat wilde ons verdringen.. Neen! wij, machtige boeken, van

*) In die dagen nog kochten kruideniers van uitgevers bedrukte vellen, die niet tot boeken waren ingenaaid en waren overgebleven, en ingenaaide niet-verkochte boeken; zij gebruikten het papier er van in groote en kleine stukken voor het inpakken van hun artikelen. (J. T.)

37