Uit de geschriften van opperrabbijn Tobias Tal

״zij jonge gemoederen tot Joden gingen opvoeden.” Toen hij het echter later voor een grooteren kring uitwerkte, stonden hem den-kende jongelingen en maagden uit Israël voor den geest. Choreb is eigenlijk het tweede doel, het boek der geboden en verboden. Het eerste deel, dat echter later nooit bewerkt is, zou heeten Moriah, en zou zijn het boek der algemeene waarheden des ]odendoms. Hij schreef echter het tweede deel het eerst. ״Voorzeker hebt ge gelijk” zegt hij in zijn negentiende brief, ״dat de kennis van het algemeene, ״de begrippen des Jodendoms over God, wereld, Israël, Thora, het ״eerste deel vormend, vooraf moesten gaan. Zoo richt ik dan ook ״de volgorde in. Maar verschijnen laat ik toch eerst het bizondere. ״Wel weet ik ook, dat ik mij daardoor nog meer tegenstanders zal ״verwekken. Want men gaat nog al gemakkelijk met beginselen ״mede, alvorens men de consequentiën in hun omvang overziet. ״Doch ik kan niet anders. Want ik geloof te hebben ingezien, dat ״onze hoofdkwaal ligt in verkeerd begrip van den omvang, den in* ״houd en den zin onzer מצות. Juist in die verschillende bizondere, ״onbegrepen plichtdaden wordt Israëls wezen miskend, aangeval-״len, vernietigd. Hier is juist de sterkste strooming afwaarts. Hier ״moet dus het eerst tegen-gearbeid worden. Als eerst duidelijk zal ״zijn, wat dat Jodendom beteekent in zijne overal voor ons lig-״gende bizonderheden, dan laat zich daarna de blik verheffen, en, ״alles zamenvattend, kan men de vraag gaan beantwoorden: welke ״positie het Jodendom nu als geheel inneemt, te midden der we-״reldverschijnselen, te midden der menschheid. Begon ik met dat ״eerste deel, men zou daar, waar ik van Jisro-eil spreek, het voor ״een droombeeld houden, een product van idealiseerende verbeel-״dingskracht, dat nergens in werkelijkheid bestaat. Om evenwel ״mijn lezer toch zooveel van het algemeen begrip .te geven, als voor ״het verstaan der bizonderheid telkens noodig is, zal ik eerst een ״algemeene uiteenzetting vooraf zenden en dan bij elke מצוה den ״lezer geleiden naar het standpunt, dat voor de opvatting dier מצוה ״uit het beginsel volgt...”

Mijne geachte hoorders! In die woorden teekent Hirsch zelf ka-rakter en beteekenis van zijn boek: Choreb of onderzoek der plich-ten. Onderzoek der plichten luidt de titel. Mitswous noemt Hirsch

29