De Joodse godsdienst door de eeuwen

enige titulatuur, zoals bij de beroemde Hillel, die leefde omstreeks het begin der jaartelling.

Hillel

Hillel, die vermaard was om zijn grote geleerdheid niet alleen maar ook om zijn karaktereigenschappen, die door zijn mensenmin en geduld hét voorbeeld was, dat men probeerde na te streven. Bekend is van hem het verhaal van de heiden, die zich tot de Wijzen wendde met de vraag om de Tora te kunnen leren, in de tijd, dat hij op één been kon staan. Hillel’s collega wees hem af menende, dat hij de spot met hem dreef, maar Hillel antwoordde met de sindsdien bekende zinsspreuk: „Wat U niet aangenaam is, doe dat ook Uw medemens niet aan. Dat is het fundament van

de Tora en de rest...... ga heen en leer”. Ge ziet het.

Eigenlijk hetzelfde als het schriftwoord in Leviticus „Bemin Uw naaste als Uzelf”, maar op de keper beschouwd is het een paraphrase en een verduidelijking daarvan. Hillel was een beroemd figuur ook daarom, omdat hij zijn stamboom kon opvoeren tot het koningshuis van David zij het ook in vrouwelijke linie, en zijn directe nakomelingen vormden gedurende twee eeuwen daarna de geestelijke leiders van het Joodse volk. Officieel droegen zij de titel van Nasi (vorst), een erebenaming voor hen, die het voorzitterschap bekleedden van de Hoge Raad of de Raad der Ouden, in het Grieks Synhedrion geheten en daarnaar gehebraïseerd tot Sanhedrin.

Wel zeer nodig was deze Hoge Raad. Immers in de loop der tijden moest wel onzekerheid en meningsverschil ontstaan over dat wat mondeling was overgedragen en dan wist het volk niet meer wat de juiste richtlijn was, welke weg moest worden bewandeld. Want het bewandelen van de juiste weg — in het Hebreeuwse halacha genoemd, van het werkwoord halach = gaan — vormde en vormt de kern van het Jodendom. Het monotheïsme, het geloof, het zui-

19