De Joodse godsdienst door de eeuwen

De Bijbel verhaalt ervan in het bijzonder in de geschiedkundige boeken — ik denk hier aan Josua, Richteren, Samuel en Koningen en daarin volgen wij de politieke ontwikkelingen in hun ups en in hun downs. Wij volgen de geboorte en consolidering van het koningsschap, Saul,David, met als hoogtepunt Salomo, een wijs man, omstreden in zijn staatkundig beleid. Hij bouwt de tempel met de gelijktijdige zo belangrijke erkenning, dat Gods alomtegenwoordigheid niet begrensd kan worden in een gebouw.

De profeten

Tussen deze geschiedenissen door — tussen dit menselijk-politieke spel in het nabije oosten van toen — beluisteren wij in het tweede deel van de bijbel, n.1. het deel Newieiem

—    profeten — ook de religieuse beleving. Deze beleving wisselt in intensiteit. Nu eens is zij rustige achtergrond van het geheel, dan weer versluierd achter heidense invloeden, maar dan weer bezielend en het gehele Joodse volk oproepend tot de hoge zaak. En wij ontmoeten de figuur van de profeet.

Wat verstaan wij eigenlijk onder de profeet? Niet, dat sta voorop, een toekomstvoorspeller. En profeet is iemand, die als spreker optreedt, daartoe gedreven door goddelijke inspiratie. Het hebreeuwse woord voor profeet, nawie betekent spreker. Profeten zijn gewone aardse stervelingen met een bovenaardse opdracht, een opdracht, die zij dan ook dikwijls met tegenzin hebben aanvaard en na het opperen van vele bezwaren. Denkt U maar eens aan Mozes

—    ook hij was een profeet — wanneer hij in het brandende doornbos door God wordt geroepen, denkt U aan de tegenwerpingen van Jeremia.

De profeten zijn alleen te volgen in de boeken, die hun naam dragen, b.v. Jesaja, Jeremia, Ezechiël en de twaalf boeken van geringere omvang. Vanuit hun visie zien zij staatkundige en maatschappelijke verhoudingen, die niet

12