Rosj Hasjanah en Jom Kippoer

toch óók een gebod, een leer, een wet. Het schijnt Gods wil te zijn, dat ik niet eerder sterf, voor ik ook dit gebod gehouden heb”.

Een stilte heerst een minuut lang. Stilte als in een dodenhuis.

Weer klinkt de stem van den rabbi. Hij roept den syn-agoge-dienaar. De dienaar klimt tot hem op en hij fluistert hem wat in het oor. Dan spreekt hij zacht met de helpers. Deze knikken hem toestemmend toe. De dienaar verlaat geluidloos de synagoge en keert spoedig terug, een fles wijn, glaasjes en koeken in de handen.

...Al werd mij een nog zo lang leven gegeven, dit toneel zal ik nooit vergeten. Nu nog, wanneer ik mijn ogen sluit, zie ik ze voor me, de drie, die op Grote Verzoendag gegeten hebben.

Drie grote, heilige mannen staan op het spreekgestoelte in de synagoge en eten op de vastendag voor de ogen van heel de gemeente; het waren helden.

„Gij hebt het van mij geëist, ik heb het gedaan”, zegt de rabbi. — Zijn stem is helder en beeft niet meer. — „Gods naam zij gezegend!”

En de gemeente eet mee en weent...

A. W. Fischmann.

Groot en heilig is de wereld van God, geprezen zij Hij. Het heiligste van alle landen der wereld is Erets Jisraeel. De heiligste aller steden van Erets Jisraeel is Jeroesjalajim. De heiligste aller plaatsen in Jeroesjalajim is de heilige Tempel. En in de Tempel is de heiligste plaats het Allerheiligste.

Zeventig volkeren zijn er op aarde; het heiligste onder hen is het volk Israël. De heiligste aller stammen van dit volk is de stam Levie. De heiligsten uit de stam Levie zijn de priesters en de heiligste aller priesters is de Hogepriester.

Drie honderd en vier en vijftig dagen telt het jaar. De heiligste van hen zijn de feestdagen — doch heiliger dan zij zijn de Sjabbathdagen. Onder hen echter is de heiligste dag de Sjabbath der Sjabbathdagen — Jom Hakkippoerim.

Zeventig talen zijn er op aarde. De heiligste van hen is de Lesjon Hakodesj. Het heiligste in deze taal is de heilige

71