Rosj Hasjanah en Jom Kippoer

Zo geeft de liturgie van Kol Nidrej het thema aan, dat op de dag van Jom Kippoer in tal van variaties herhaald wordt: Gods koningschap, menselijke kleinheid, het streven naar nationale en persoonlijke verlossing en ten slotte dit alles uitlopend in het beleven en getuigen van de Eenheid Gods.

Ofschoon de Pijoetiem van de Jotseer en de Kerowah van Sjacharieth (de eerste ingelaste stukken in het morgengebed) velerlei gebeden bevatten, is het toch opvallend, hoe groot de plaats is, die ingeruimd is aan gezangen van een geheel eigen gehalte. B.v. de hymnen, die met Oewecheen beginnen en de gedichten na de Kedoesjah, die aan Kalonymos uit Lukka worden toegeschreven (vgl. Zunz: Litteraturge-schichte der synagogalen Poesie, blz. 108.). Al deze gezangen vertellen in ongebroken kracht met bijbelse en Agadische beelden van de macht van God:

Heilig is Hij, Wiens macht in de wolken troont

Heilig is Hij, Wiens roem de engelen verkondigen.

Zo begint de ochtend van Jom Kippoer. In steeds nieuwe beelden, die elkaar trachten te overtreffen, wordt de Almacht en de Eenheid van God geschilderd.

Dergelijke dithyramben over de Almacht van God, die telkens in Sjacharieth terugkeren, vormen de achtergrond van stukken, die ’s mensen kleinheid daartegenover plaatsen, zoals de eerste Kerowah, Taawath Nefesj:

De mens echter, hoe kan hij schuldeloos zijn voor U:

De hemelse heirscharen zijn het niet.

Als het vuur al woedt in het frisse gewas,

Zou het verdorde gras gespaard blijven?...

Het enige, dat deze nietige mens dus kan doen, is in zijn leven te trachten, nader tot God te komen:

De naam, die hij zich maakt, is beter dan de namen, die hij

bij zijn geboorte krijgt.

Daarom is de dag van zijn dood beter dan de dag van zijn

geboorte.

Juist in Sjacharieth komt de tegenstelling tussen de macht van God en het niets van de mens zo schril tot uiting. Hierop zijn de Seliechoth opgebouwd. Elijah ben Sjemajah zegt in Adon Besjoftach:

Heer, als gij richt de mens, de worm

Gedenk dan in Uw gramschap Uw barmhartigheid

Als gij recht spreekt om de schuldigen te straffen

Wil de dwazen en onmondigen dan vrijspreken van schuld.

De weg, om vrij van schuld te worden, is de Tesjoewah,

59