Rosj Hasjanah en Jom Kippoer

Het Machzor van Jom Kippoer is een sprekend bewijs voor de scheppende kracht van ons volk. Een scheppende kracht, die zich richt op het hoogste, waar het in het leven van ieder mens om gaat: om God. Wanneer men de geschiedenis van dit Machzor feit voor feit nagaat, ziet men, dat deze feiten afzonderlijk zich nauwelijks onderscheiden van de geschiedenis van andere delen onzer liturgie. Een dichter maakte een Pijoet, bestemd voor een bepaald deel van de dienst. Elders maakte een tweede een ander gebed. Zo ontstonden langzamerhand verzamelingen van Pijoetiem. Later werd uit deze verzamelingen door verscheidene leiders van belangrijke gemeenten der diaspora een keus gedaan, terwijl in deze verschillende gemeenten melodieën werden gevonden. Zo werd de Jom Kippoer-liturgie een geheel, zonder dat de dichters, samenstellers of Chazzaniem van te voren zich van het uiteindelijk resultaat bewust geweest waren. Iedereen droeg het zijne aan en wat is het resultaat? Eén grootse schepping, voortgekomen uit datgene, wat in de besten van ons volk altijd geleefd heeft; Het streven naar het uitgangspunt van alles, de Tesjoewah in de meest letterlijke zin van het woord: terugkeer tot God. Tesjoewah betekent de worsteling, om zichzelf en de mensheid te voeren opwaarts tot de achtergrond en het uitgangspunt van alles — tot God.

Zo is in de Jom Kippoer-liturgie neergelegd het Joodse streven naar Tesjoewah en wanneer wij telken jare deze liturgie meebeleven, worden wij in staat gesteld, door middel van de woorden en de melodieën van onze voorouders op te stijgen tot God. Want uit de grote verscheidenheid van de Pijoetiem klinkt tenslotte steeds één gedachte: de eenheid van God, de Jichoed Hasjem.

m m •

Het eerste gebed van de Jom Kippoer-avonddienst, het bekende Kol Nidrej, schijnt toch wel zeer buiten de hoofdgedachte te vallen. De verklaring, dat alle in het komende jaar af te leggen geloften reeds van te voren als niet afgelegd worden beschouwd, heeft op zichzelf weinig te maken met de hoofdgedachte van Jom Kippoer. Maar zozeer drukt deze hoofdgedachte zijn stempel op de gehele liturgie, dat de woorden en melodie van Kol Nidrej de sfeer van Jom Kippoer met zich meebrengen.

Na het eigenlijke avondgebed komen dan de Tefilloth, die voorbereiden op het hoofdmotief van de dag. Allereerst enige