Rosj Hasjanah en Jom Kippoer

De wereld wordt gericht op vier tijdstippen: Op Pesach ten aanzien van de korenoogst. Op Sjawoeoth ten aanzien van de vruchtenoogst, op Soekkoth ten aanzien van de regenval. Op Rosj Hasjanah oordeelt Hij over alle mensen, één voor één, gelijk een herder, die zijn schapen voor zich laat voorbijtrekken. Gelijk geschreven staat: Die het hart schept van alle mensen, Hij begrijpt al hun daden.

(Misjnah Rosj Hasjanah, 1)

Rabbi Kroespedaj zegt in naam van Rabbi Jochanan: Drie boeken liggen op Rosj Hasjanah ter rechtzitting open: Eén voor de goede mensen, één voor de slechten, één voor de twijfelachtigen. De goeden worden onmiddellijk ingeschreven voor het leven, de slechten voor de dood. De twijfelachtigen blijven ongevonnist tot Jom Hakippoeriem. Verwerven zij inmiddels nog enige verdienste dan worden zij voor het leven ingeschreven. Zo niet — voor de dood.

(Talmoed Rosj Hasjanah, 15b)

Bij beschouwingen over het gebed is men gewoon, om hoofdzakelijk te letten enerzijds op de biddende, op zijn gevoelens en stemmingen, anderzijds op de tekst van het gebed, zijn inhoud en stijl. Het bidden zelf, de verrichting van het bidden, treedt daarnaast op de achtergrond, en wat ervan zichtbaar blijft is zijn omtrek, het wezenlijke blijft verborgen.

Het wordt in wetenschappelijke verhandelingen vaak zo voorgesteld, als zou er slechts een losse samenhang bestaan tussen de tekst van het gebed en degene, die het gebed uitspreekt. Deze opvatting blijkt echter bij nauwkeuriger toezien niet houdbaar. Want het bidden is de verbinding van deze twee. Wat tussen hen bestaat, is meer dan een losse band; het woord is voor de biddende mens niet alleen een middel om zich uit te drukken, maar een reële scheppende factor bij het bidden. Gaan wij na, hoe de verhouding is tussen de biddende en de tekst van het gebed.

De mens is in zijn leven van alledag ver verwijderd van het gebed. Er moet een verandering bij hem plaats vinden,

8