Auschwitz, deel 1, Het Dodenboek van Auschwitz

Het echtpaar vertoefde reeds sinds 17 Februari 1940 in het kamp Westerbork (destijds „Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork" genoemd). Getuige werd door den Nederlandsen kampcommandant Schol tot „Oberdienstleiter” benoemd. Het kamp bestond toen vrijwel uitsluitend uit Joodse vluchtelingen uit Duitsland. Zijn echtgenote werkte later op de registratie als steno-typiste.

De getuigen delen mede:

„Van ieder persoon, die in het kamp kwam, werd een kartotheek-kaartje gemaakt met alle gegevens omtrent zijn naam, adres, geboortedatum en ook de dag van vertrek, maar geen plaats van bestemming: die was ook niet bekend.

Bovendien werd van elk transport een z.g. transportlijst gemaakt en wel van de binnengekomen transporten, zowel als van de gedeporteerde transporten. Twee exemplaren gingen met de deportatietreinen mede.

Er was ook een z.g. statistisch bureau, Bij de bevrijding bestond er een boek, waarin alle vertrekdata van de deportatietreinen waren ingeschreven met het aantal der inzittende personen.

De z.g. 13 boeken van Westerbork met de alphabetische registers zijn niet op bevel van de kampcommandant aangelegd. De Joden in het kamp achtten het van belang, deze boeken te hebben en wisten ze door een bepaalde camouflage te houden, en wel gebonden in vier- of vijfvoud. Deze boeken zijn begin 1944 ontstaan en tot Mei 1944 bijgehouden, inclusief de supplementen. Omstreeks Mei 1944 kwam het bevel van de Duitsers, alle boeken en geschriften in het kamp te vernietigen, voor zover ze niet met het kaartsysteem (vermoedelijk naar Ravensbrück) werden weggestuurd. Derhalve zijn drie of vier stellen van de Westerborkboeken in het openbaar vernietigd, terwijl één stel om het te redden werd begraven onder een houten schuurtje van de timmermanswerkplaats van het kamp en na de bevrijding aan de Canadezen (Capt. Connolly. Capt. 230. Det.C.H.) tegen ontvangstbewijs ter hand gesteld.

De transportlijsten waren allen alphabetisch opgesteld, ten minste sedert begin 1943. De lijsten, die gesplitst zijn naar de woonplaatsen der gedeporteerden, zijn de bewerkte lijsten uit het archief Westerbork.

In het kamp Westerbork vertoefden tot 15.000 mensen tegelijkertijd.

Tot begin 1943 werden de mensen in personenwagens vervoerd, maar van die tijd af <— behalve de meeste transporten naar Theresiënstadt, Bergen-Belsen, Vittel, Liebenau — in goederentreinen, alleen maar voorzien van stro, W.C.-vaten, drinkwater en voor de zieken matrassen".

15