Levensgang, eerste deel

63

heel goed en vlug uit zich zelf, bij 'n redelijken patroon, op 'n heel andere fabriek, meer in z'n buurt. Het was 'n heelen tijd al geleden, dat Rozalie 'm naar de anarchistenbijeenkomst had meegenomen. Hij zag 'm bijna niet meer. Hun intiemste gesprek was altijd in 't samen-van-de־fabriek-gaan losgekomen. Nu Hein heel ergens anders werkte, moest dat gepraat ook uit zijn. Toch had Rozalie 'm niet heelemaal losgelaten. Na de bijeenkomst had ie 'm 'n paar boeken van Multatuli geleend.

Hein was gaan zitten lezen met drift-lust en toch groote aandacht. Maar begrijpen deed ie'r niet veel van. Ronduit zei ie dat aan Rozalie. Toen was die 'm, in opgewonden branie, A d i n d a gaan voorlezen. Onder de kweelstem en 't pathos van Rozalie werd 't'n zang. Prachtig, heerlijk vond Hein 't!... dikke tranen kropen z'n oogen in, onder 't hooren van Saïdja's klagelijk geroep. Maar Rozalie had 'm ineens scherp aangekeken en met spot in z'n stem gezegd: — ״Wat bin je toch nog 'n sentimenteel broekie, want dat is nog allemaal niks: Bakounine mot je leze, — kon je maar fransch, — en Kropotkine!" Later begreep ie, dat Rozalie verwacht had, dat ie niet geroerd zou zijn geworden door de smart van Saïdja, maar alleen door z'n haat voor de schurken die A d i n d a vermoord hadden.

In dien tijd was er voor Hein 'n vreeselijke afmatting en hersen-gemartel gekomen. Als ie zelf anarchistische brochuretjes of revo-lutionnaire blaadjes las, of stukjes uit Multatuli, dan begreep, voelde ie er heel weinig van. Maar als ie 'tzelfde hoorde, dan zag ie alles, alles. Eindelijk had ie de oorzaak gevat. De vreemde woorden, al die fransche, duitsche, engelsche en god-weet-wat-nog meer voor uitdrukkingen, lapten 't 'm. Met reuzenwilskracht nam ie zich voor, hoe ook, fransch te leeren. De vreemde uitdrukkingen had ie, overal snorrend, gevonden, en de vertaling, dunnetjes, met potlood, bóven de woorden in 't boek gezet. Toen had ie ze allemaal ingeblokt, tot ie er wee, echt benauwd en misselijk van werd. Eindelijk was ie zoover, dat ie alles begreep, en niet meer vasthaken bleef aan 'n vreemd woord, dat 'm anders woedend van verveling maakte, omdat ie er soms 'n heele bladzij niet door snapte. Eiken avond bleef ie, van acht tot tien werkwoorden en regels instampen, naast nieuwe woorden met de verklaringen erbij. Bij z'n ouên, goeien schoolmeester had ie aangeklopt, en heel bleuerig gevraagd, of ie 'm, voor niks, nu en dan 'n lesje wou overhooren. Heen en weer liep ie, eiken avond, op z'n stank-hokje in de hitte en in de kou, blokkend van acht tot tien, bij 't petroleumlampje, door Liesje's hulp nog weggemoffeld, meegenomen.

En als ie dan, zoo inblokkend die woordjes, soms éven lette op zich zelf, dan kon ie wel grienen van smart, en den boel tegen den grond smijten. Daar liep ie, groote slungel, heen en weer, werkwoordjes en verbuigingen te herhalen, tot ie 'r mal, suf van werd, — nou, nou ie juist inééns had willen weten wat al die vreemde woorden hem, z'n ziel, konden zeggen, nou moest ie eerst leeren, leeren.