Letterkundig leven, deel 2

DE ASSËNHOEVE. »3

romanschrijvers van zulk een sensationeele voortvarendheid als Van Wermeskerken zich voor, met melodramatische ergheden, argelooze lezers te boeien en vast te Hinken in aandacht ? Ziet hier al dadelijk enkele stijl-staaltjes, karakteriseerend voor het heele boek. Tine ontmoet haar candidaatje in het gehem.

״Een zoete, bevrijdende pijn, een bedwelmende vreugde.... Bij het damhek stonden twee jonge menschen die elkaar omvat hielden, de hijgende borsten warm aaneen. Iets groots en verhevens kwam in hen. Roerloos aangeprangd voelden zij de drang der paring in zich groeien! Het was het groote natuurlijke. De wetten der natuur lieten zich gelden! Geen tempel kon de verrukte aanbidding bevatten (let wel ״bevatten"! Q.), die uit hun zielen opsteeg. Hun kus was het hoogste gebed."

Zulke stapeldwaze verhevenheid, zulk comisch Zolaïsme, is de lyriek der machteloozen. Ik zal niets ontleden. Vergeüjk en toets zelf.

En wilt ge een bijna Zola-copy, maar dan de regels luk-raak dooreengezet, lees:

״Er was niets slechts in de hoogste liefdes-«j(t»g<«, de innigste kussen waren de heiligste uiting van al het groote en goede en weldadige der Natuur. De duisternis, de dampen die opstegen uit het ten leste roerloose water en de geuren, die aandreven van de gulle, verzadigde voorjaarsweide, spreidden een aureool van heiliging over den natuurdrang." —

Deze natuur-lyriek en adamistischen bombast kunt ge door het heele boek heen vinden. Ge ontmoet ze in dezen poespas:

״Heiligden de nacht, de eenzaamheid en de duisternis, de zoete geuren en de wondere stilte dan den weUust hunner heete kussen niet" ?

En in Romeo-standen als:

״Vaak kwam aan oosterkimme de lichtglans waarschuwen, dat ׳het einde van den liefdesdroom daar was." —

Ja, ge ontmoet ze zelfs, — en nu moogt ge vrij-uit schateren — in een dialoog tusschen het monster, "lief vadertje" en Tine, zijn dochter.