Letterkundig leven, deel 2

58 HET DURE MOEDERSCHAP.

wellingen van schrik en nuchterheid wegkrimpen, en hij van zelf grijpt naar de droge, raspige, kern-harde, voor klank-schakeering onvatbare expressie. En toch hartstochtelijk zoeken naar het juiste woord 1) met anti-burgerhjken-wetboeken-hartstocht, zij het dan niet zóó in zelf-foltering als Flaubert.

Soms nu heeft Augusta de Wit in de mededeeling der droefste feiten wel iets van dit code-civil-procédé. Afschrikwekkend gedisciplineerd nuchter en stroef, en een coördineeren van toestanden welke met tien regels geweldige lots-overgangen der geschetste figuren aanduiden. En, — nu het zeer typische — daartegenover, een uitspinnen van ondergeschikte, althans in den ver-haalgang ondergeschikte beschrijvings-details, geheel verhoudingloos staand tot de belangrijk-dramatische episoden.

Maar mooi schrijft ze toch óók en dan wijkt ze van het knottend stijl-beginsel van Stendhal gansch en al af. Want zij probeert telkens en telkens weer haar perioden een zwaar of zangerig klank-volume te geven. Soms schrijft ze zinnen geheel beheerscht door innig allitera-tiegevoel; zinnen, waarin kleuren, zwaar en brandend, opgeslurpt zijn, zoo dat ge meent werkelijk een schilderij te zien. Maar een schilderij met voortgaande handeling, en niét beperkt tot de nooit wisselende aanschouwelijkheid van een op doek gebracht geval. Dan riekt haar woord naar schoone, lichtende verven, ziet ge den gloed van ultramarijn, van ambergoud, ruikt

^l) ■Van groote bekendheid is het feit dat Flaubert soms een ganschen nacht naar één woord zocht ter juiste uitbeelding. Maar bijna geheel onbekend is het feit, dat Rousseau, door Sainte Beuve zoo malletjes neergezet om zijn stijl, — men leze diens grimmig-geestige studie over Grimm, — soms acht dagen gebruikte voor het zoeken naar één juiste expressie. Men vergelijke de zeer belangwekkende aauteekeningen over Rousseau's dagleven van Bernardin de St. Pierre in zijn Parallel tusschen Voltaire en Rousseau; veel levendiger en fijner geschreven, dan de studie van madame de Stael over den zuchtenden philosoof.