Letterkundig leven, deel 2

DE GELUKKIGE FAMILIE EN EEN VOOR EEN. 2 7

Een der allerinnigste figuren van dit boek is Jeanne, het tengere, schrandere en fijngevoelige meisje, dat, door zich op te sluiten in de teedere bedeesdheid van haar jongvrouwelijke natuur, mede onbewust haar eigen ongeluk bewerkt. Als wij het eerst met haar kennis maken, is zij slechts achttien jaar. Zij houdt dol van haar vader en weet ook met een soort van ironische oordeels-onderwerping, haar hef, oppervlakkig en kinderlijk-geroerd mamaatje te waardeeren. Het sterkst blijkt in haar, de liefde voor het gemeenschappelijk gezin ontwikkeld. Zij houdt van het natuurlijkmoederlijk saamscharen der familie-groepen, van kinderen en ouders. Een kiesch en onbewust verfijnd levensinstinct onthoudt haar van de averechts-eerzuchtige daden die Rudolph verricht om de vaan van zijn familie eerst hoog te houden en daarna in nood te bezoedelen. Rudolph Croes, een scherpzinnig beursman, zuur, sarcastisch en wrang vernuftig, huwt, met berekende sluwheid, een rijk meisje. Jeanne gruwt van dergelijke eerzuchtigheden omdat Ru de rijke Louise niet tegelijk bemint. Er is geen rhetorica en geen maniertje in haar menschen-beoordeelingen. Want in het begin heeft zij ook een afschuw van Theo's socialistische phrazen. Zij haat het domme schelden op rijke mensehen, de valsch-hooge houdingen en de leege, groote gebaren. Eerst veel later, na hevige liefdes-smart en innerlijke ontgoochelingen, zou zij, wéér door den aanvankelijk-versmaden Daan de Bries, de verlichtende moraal van het socialisme doorvoelen. Thuis acht zij haar arbeid eenigszins overtollig en nutteloos. Als een medelijdend bourgeois-dametje wil zij zich geven aan kindervoeding, arbeid voor Ons Huis, Toyn-bee. Zij doet dit niet, opgejaagd door de pijnlijke overtuiging van het zelfverwijt dat zij tekortschiet in haar maatschappelijke plichten, maar om zich aan iéts althans met hart en ziel te kunnen geven. Zij hunkert naar innigheid en haar innerlijke aantrekkelijkheid