Letterkundig leven, deel 2

IO DE GELUKKIGE FAMILIE EN EEN VOOR EEN.

voor hém, voor zijn beperkte en afgebakende mentaliteit. Een ander gooit zieh op dezelfde waarneembare objecten, dezelfde verschijnselen-waereld, de z.g. "uiterlijke" realiteit, maar schept door een oplossing zijner innerlijke natuur deze waargenomen waereld óm tot een louter ideëele en psychische. En zij maken dus de "realiteit" tot wat zij van den beginne af was.....tot een zielsgeschiedenis.

Bij den éen slechts een doodarme, bij den andere een verrukkelijk-rijke en diepe zielsgeschiedenis. Hiermee doen de groote realisten, precies wat de z.g. innerlijkheids-beschrijvers en verbeeldings-menschen alléén wanen te verrichten. Onmiddellijk vanuit het onstoffelijke, onzienlijke en abstrakte grijpen zij met de ziel hun eigene realiteit vast en gebruiken de "zichtbare realiteit" voor vorm-beeldingen. Ook dat is een onzichtbare gemoeds-beschrijving, nog beter,____ de

gemoeds-beschrijving van het onzichtbare. Daarom zijn "realisten" als Flaubert en Balzac, alleen bewerkend een gansch andere groep van levensverschijnselen, éven zuivere verbeeldings-kunstenaars en uitsprekers van het innerlijkste, als Shelley en Dante. Zij naderden de levenskern slechts langs een anderen weg. De hazelaars onder de innerlijkheids-beschrijvers hebben zelf uitsluitend een plat-materialistische voorstelling van de werking der waarnemings-functies en zij zijn oer-achterlijk komiek in het gescheiden aanvaarden van een objectief-bestaande waereld buiten de zintuigen en een waereld van den geest.

Juist deze diep-belachelijke verwarring van de waereld der verschijnselen met de waereld van het onzienlijke, doen de jaren lang bestreden kletstermen over "copieerlust des dagelijkschen levens", het z.g. photo-

grapheeren der werkelijkheid enz...... telkens weer

opduiken. Als al deze "innerlijkheids-menschen", antinaturalistischen, anti-realistischen, anti-nuchteren eens wat wezenlijk minder vlak-materialistisch en wat meer