Letterkundig leven, deel 2

UUA.

speech-pompeuzerigheid, woordgedreun en woordge, dein, taai-virtuositeit zonder kleur en zonder dieptezonder atmospheer en zonder klank-vibrato, soms geheel opgaand in speech- en toast-opwinderij, verga-deringsvuur en polemische debat-foefjes. Altegader eigenschappen die den tendens-roman zeker leesbaar maken, maar het zuivere kunstwerk toch verminken met pokdalige artisticiteit.

Verbazingwekkend, als ze in rust is, en de ziel der dingen, zónder meeningsinzichten en opdringerige intellectualiteit beeldt, hoe voortreffelijk mevrouw De Jong styleert en woord-verbindingen smeedt en hoe gaaf heel haar schoonste ontroering gestalte krijgt, hoe fijn zij detailleert, voelt, dramatische accenten geeft, maar óók hoe triest dit alles weer afgebroken wordt, zoodra in haar de tendenslijke propagandiste opziedt en met een slagregen van meeningen kletterend naar voren spat. Dan is alles uitgedachte situatie, is er geen ademtocht je leven meer in de zinnen, kruipen ze over het papier als half-vertrapte rupsen, wier gebroken en uitgewischte kleuren slechts éven doen vermoeden, hoe schoon bij zorgvuldige uitleving alles had kunnen worden als vlinder-vlammen. — Nu laat ze ons gebluft staan onder iedere propagandisch-feministische knal-phrase gelijk een schutters-tronie onder een kanonschot. Ze pleegt onophoudelijk malversaties met haar diepst artistiek gevoel. Ze zondigt tegen haar eigen stijl en eigen scheppingsmacht. Ze verveelt gruwelijk met haar speechen, die godbetert dialogen moeten voorstellen. In nauw verband met haar stijl staat haar dialoog-on-vermogen. Dat is gewoon-weg afgrijselijk.

Geen levend woordje kunnen haar "figuren" zeggen. Ze dreunen den inhoud van tien economische en aesthetische en ethische handboeken bij elkaar, af 1 Muf, muf als een zak vooze aardappelen onder kelder-