Letterkundig leven, deel 2

122 HET ZICHTBAAR GEHEIM.

De vreemdste landen zoekt gij niet vanbuiten,

In u beweegt de wereld waar ge om dwingt.

De schoonste wondren bloeien niet daarginder:

Zij gloren waar in 't hart uw vogel zingt.

Gij, voor de straling om u daaglijks blinder,

Bij diepe bron waar 't koele water springt,

Wordt, nieuw■ verraste gast, steeds meer verblijde Vinder.. ..

Met het grootste gemak zou ik in staat zijn, zoogoed als Herman Poort het ander werk heeft gedaan van Verwey, de beeldspraak, het eerebraai-nuchtere, de hoekige, stootende woordvormen, het leelijk conson-neerende, de gelijkluidende uitdrukkingen van dit vers aan de kaak te stellen en vaneen te splinteren. Vooral bij couplet II. Maar hoe prachtig, hoe verrukkelijk zingt niet de eerste strophe van couplet III. Hier is alles diepte, zielsdiepte, allerinnigst en allermensche-lijkst levensgevoel en een zoo teedere vervlechting van wat het mooiste heet in het sentiment, in den droom en de gedachte, dat ge bij Verlaine tevergeefs naar edeler taai-equivalenten zoekt. Hier en ook op tallooze plaatsen elders, bereikt Verwey, door een gerhyth-meerd samenstemmen van klanken en beelden, door een geestelijke beweging van het zuiverste dichterschap iets heerlijks. Bont en sterk en zwaar van klank-impressionisme, zwaar ook van zoete geuren, staan hier b.v. tegenover de beste verzen uit Mei van Gorter. Toch is de psychische gespannenheid van het Verwey' sche vers veel meer uit het inwendige bloeisel van de ziel ontstaan, dan de heidensche en vreugdelijke zinnenontroering bij Gorter.

Eerst in een breede studie zou ik enkele grondstellingen, hier uitgesproken, punt voor punt met bewijzen kunnen ondersteunen. Deze zoogenaamd Hol-landsche, degelijke en verstandelijk-nuchtere man, draagt in volle onbewustheid dieper mysterie mee in het hart dan een onzer moderne dichters. Hij heeft zijn wereld- en wonderdroom in zichzelf besloten en