Letterkundig leven, deel 2

IOO DE OUDE STRIJD.

Shakespeare, den roman Een Liefde van Van Deyssel, enz.

Indien ik een gedetailleerde studie schreef over Verwey, ik zou hem in al zijn gestalten den lezers voor oogen stellen; als dichter, denker, aesthetikus, als prozaïst, critikus, historikus en dramaturg. En het zou zeker een in vele gevallen zeer scherp veroor-deelende critiek worden, want in verschillende opzichten is de Verwey'sche reputatie zeer geüsurpeerd. In deze studie heb ik echter één — dézen — bundel te bespreken en daarvan zijn proza-aard te kenschetsen.

Meestal heeft het proza van Verwey voor mij een onaangenamen, zéér stroeven, strompeligen klank gehad. Het was droog, dor, van een tergend-verstandelijk pathos. En als een enkel keer lyriek losschoot, was er opwinding zonder diepte en ziels-ontroering. Maar tusschen het droge en dorre, wanluidende en stroeve leefde ook wel hier en daar moois en teers van zeggingIn dezen bundel is het proza dikwijls van verbijsterend slecht gehalte, of middelmatig, klankloos en zonder eenig persoonlijk-teekenend kenmerk. Er zijn zinnen bij, kronkelig en verward als takken van wingerden en kamperfoelies. Zij zijn gedraaid en weer óver gedraaid, en met gedachten-koppelingen dooreen-geknoopt, en onder elkaar weggeschoten als struik-gewirwar in kreupelboschjes. Er is weinig doorschijnende, klare taai-schoonheid. Je hoort woorden op elkaar aanstooten met den doffen bonsdreun van buffers. De wanluidendheid pijnt en scheurt je oor. De slechtst verzorgde, oudbakken gestyleerde zinnen van zijn slachtoffers, halen het niet bij de Verwey-sche rhetorika en verwrongene, in duisteren praat wegdiepende verwarringen van zijn stronkigen, onkla-ren stijl.