Essay en critiek, Groote figuren

OVER FRANCISGUS VAN ASSISI 87

subjektiv, und die Fülle von Reiz, welche die Entdeckung der äuszern und der geistigen Welt auf sie ausübt, macht sie überhaupt vorwiegend weltlich.

Daarbij nog:

״Ferner hatte von jeher der häufige und nahe Kontakt mit Byzantinern und mit Mohammedanern eine neutrale Toleranz aufrecht erhalten, vor welcher der ethnographische Begriff einer bevorrechteten abendländischen Christenheit einigermaszen zurück trat. Und als vollends das klassische Altertum mit seinen Menschen und Einrichtungen ein Ideal des Lebens wurde, weil es die gröszte Erinnerung war, da überwältigte die antike Spekulation und Skepsis bisweilen den Geist der Italiener vollständig".

X

Zoo schetst ons Burckhardt de geheele geestesbeschaving der vijftiende eeuw en ook den, ,geestes-toestand" van het nieuw historisch tijdperk van geestelijk leven. Natuurlijk ontmoeten wij schouderhooge vóórloopers, in twaalfde en dertiende eeuw. Dante's vereering voor den heidenschen Virgilius en die van Petrarca en Boccaccio voor de machtige Latijnen. Yooral Petrarca stak uit,... toen hij den Pauselijken zetel van Avignon hoonde en geeselde. .. Toch kon Petrarca de Grieksche oudheids-studiën niet doen herleven, wijl hij alleen Latijn kende.

Eerst Kydonios, maar vooral Manuel Chrysoloras, de Byzantijn, bracht een nieuwen stroom van Helleensche geleerdheid mee in eind-veertiende eeuw (over hem schreef Leonardus Aretinus met geestdrift) en schonk Florence, Nieuw Athene, een geheel nieuw geestelijk genot en een nieuwe wetenschap, waarin de glanzen van Lorenzo, II magnifico, ruim een halve eeuw later nog zouden hergloeien.